De ingrijpende koerswijziging komt oorspronkelijk uit de koker van de Franse minister van Buitenlandse Zaken Védrine. Minister Van Aartsen, die het plan afgelopen maandag in Den Haag met Védrine besprak, vindt dat het tot op bepaalde hoogte alle steun verdient van de Unie.

Hun Spaanse collega Piqué is geporteerd voor de nieuwe benadering. In het Spaanse Càceres, waar de Europese ministers van Buitenlandse Zaken zaterdag de toestand in het Midden-Oosten bespraken, circuleerde een vertrouwelijk document van die strekking.

Door erkenning van een Palestijnse staat zou een psychologische schok ontstaan die een einde maakt aan de Palestijnse intifada (opstand), aldus het voorstel van Védrine. Hij koppelt zo’n besluit evenwel aan het houden van verkiezingen in de bezette gebieden, een punt dat hij zelfs als eerste opvoert, om het Palestijnse Gezag een steun in de rug te geven in zijn strijd tegen extremisten.

Minister Van Aartsen houdt op tal van punten een slag om de arm. Het hele plan toont volgens hem gelijkenissen met vredesinitiatieven van de Israëlische minister Peres en Abu Allah, voorzitter van het Palesijnse parlement. Abu Allah is maandag in Den Haag, zoals eerder al Peres, en dit spoor verdient alle mogelijke steun.

Van Aartsen vindt verkiezingen bij voorbeeld niet zo’n goed idee, evenmin als het pleidooi van zijn Italiaanse interim-collega Berlusconi voor een grote Midden-Oostenconferentie. „We moeten voorzichtig zijn met de timing van dit soort initiatieven. Je weet niet eens of alle partijen komen.”

Het Spaanse werkdocument relativeert verder het rapport-Mitchell. De Spanjaarden doen dat af als een louter instrumentele benadering, met als doel de situatie van voor de intifada te herstellen. Volgens de Spanjaarden is dat geen realistisch doel meer.

Piqué is van plan de discussie voort te zetten in de eerstvolgende gewone ministerraad op 18 februari in Brussel. Càceres was slechts een informeel samenzijn.

Als deze nieuwe aanpak bedoeld is om zich af te zetten tegen de Amerikaanse regering, is Van Aartsen daar niet voor. „We moeten er alles aan doen om de Verenigde Staten geëngageerd te houden. Die politiek is volgens hem niet zonder succes. De Israëlische premier Sharon wil Arafat isoleren, maar net zo min als de EU weigert president Bush hem te laten vallen.

Van Aartsen nam ook afstand van de kritiek van Védrine en EU-buitenlandcommissaris Patten op de absolutistische en simplistische houding van Bush. Die voer vorige week uit tegen de as van het kwaad, doelend op Irak, Iran en Noord-Korea.

Van Aartsen geeft Busgh gelijk dat hij de vinger legt op het feit dat Iran en Noord-Korea met hun ballistische raketten een gevaar vormen voor de regio. „Ik zou die terminologie niet gebruiken, maar ik ben de president van de VS niet. Hij zette zich ook af tegen Patten die in de krant The Guardian de EU in het Midden-Oosten neerzette als lilliputters.