GeenPeil, dat tegen het associatieverdrag tussen Oekraïne en de Europese Unie is, moest voor 28 september 300.000 handtekeningen ophalen om in Nederland een raadgevend referendum te kunnen houden. Het volk kan dan zijn mening geven over het samenwerkingsverdrag dat de EU heeft gesloten met Oekraïne. De Tweede Kamer stemde voor dit associatieverdrag.

Iedere kiesgerechtigde kan sinds 1 juli een verzoek indienen bij het centraal stembureau (de Kiesraad) over een wet die al wel is aangenomen, maar nog niet in werking is getreden. Om een raadgevend referendum te organiseren zijn minimaal 300.000 geldige verzoeken vereist.

Of stemmers er iets mee bereiken is de vraag, de uitslag van zo’n referendum is niet bindend. Na de volksstemming kan de regering een wetsvoorstel indienen om de wet toch in te laten gaan.

Als er voldoende handtekeningen zijn opgehaald, volgt er binnen zes maanden een referendum. De Kiesraad trekt er eerst nog twee weken voor uit om steekproefsgewijs te controleren of de handtekeningen geldig zijn.

Iedereen krijgt dan een oproep om te gaan stemmen. Voor de geldigheid van de uitslag is een opkomst bij het referendum vereist van minimaal 30 procent. Als de meerderheid tegen stemt, kan de regering de betreffende wet intrekken of een wetsvoorstel indienen om de nieuwe regelgeving toch in te laten gaan.

Burgers kunnen over alle wetten een referendumverzoek indienen, op enkele uitzonderingen na. Zo kunnen er geen referenda gehouden worden over wetten die gaan over de grondwet, de begroting of over het Koningshuis.

De kosten voor het organiseren van een referendum bedragen grofweg 30 miljoen euro.