Woonwijken veranderen. Mensen die er jarenlang woonden, verhuizen en winkels en voorzieningen verdwijnen. Dit kan een gevoel van vervreemding oproepen, weet Reijndorp (67). „Beleidsmakers en anderen die zich bezighouden met het bestrijden van eenzaamheid hebben vaak onvoldoende oog voor die ontwikkelingen.”

De stadssocioloog is verbonden aan de Universiteit van Amsterdam. Hij onderzocht onder andere hoe mensen met elkaar omgaan in groeikernen als Almere, Nieuwegein en Zoetermeer. „Er klinken vaak sombere geluiden, maar buren blijken elkaar vaker te spreken, te helpen en op elkaar te letten dan gedacht.”

Volgens Coalitie Erbij voelt meer dan een miljoen Nederlanders zich sterk eenzaam. Door vergrijzing, ontkerkelijking en verdergaande individualisering dreigt dit aantal verder toe te nemen. Landelijke organisaties in de zorg- en welzijnssector, verenigd in Coalitie Erbij, proberen hiertegen een dam op te werpen. Met een jaarlijks Nationaal Eenzaamheid Congres en de Week tegen Eenzaamheid, die vandaag van start ging.

Reijndorp keek in zijn lezing niet achter de voordeur, maar bleef buiten staan. „Elke wijk moet plekken hebben waar mensen welkom zijn. Waar buurtbewoners elkaar vrijblijvend kunnen ontmoeten. Dus zonder dat ze zich verplicht voelen om aan activiteiten deel te nemen of vrijwilliger te worden.”

Vandaar de titel van uw lezing ”Kijken verplicht niet tot kopen?”

„Inderdaad. Wanneer wijkbewoners zich ook welkom weten als ze alleen een krantje komen lezen, verlaagt dit de drempel van een voorziening. Niet iedereen knoopt makkelijk een praatje aan. Als dat toch verwacht wordt, kan dit het gevoel van eenzaamheid versterken.”

Kent u mooie initiatieven?

„Een stadstuin, waar mensen alleen of met elkaar kunnen tuinieren. De koffiehoek in een supermarkt, die soms de sociale rol van de vroegere buurtwinkel overneemt. En gratis openbaar voor ouderen maakt voorzieningen in andere wijken voor hen bereikbaar.”

Wat kunnen kerken betekenen?

„Het wijkpastoraat voorziet in een behoefte. Tijdens inloopochtenden stappen buurtbewoners binnen voor een bak koffie, een praatje of een advies. Ze waarderen het dat mensen interesse in hen tonen.”

Zijn er valkuilen?

„We moeten geen inloophuizen voor eenzamen openen. Zorg voor algemene voorzieningen waar iedereen binnen kan lopen en waar ook eenzame mensen zich op hun gemak voelen. Sowieso moet het streven zijn dat de woonomgeving bewoners een thuisgevoel geeft.

Een andere valkuil is ouderen of mensen die begeleid wonen een woning toewijzen in een wijk waar veel tweeverdieners wonen. In dergelijke buurten zie je overdag nauwelijks mensen op straat.”