Grieken stoten socialisten van het pluche
Met champagne, vuurwerk en eindeloos getoeter van autoclaxons hebben duizenden Grieken zondagavond een politieke aardverschuiving gevierd. Meteen nadat de televisie meldde dat de conservatieven op een overwinning afstevenden stroomden de mensen de straten van Athene op.
‘Ze zijn weg, ze zijn weg’, juichten de aanhangers van de conservatieve partij Nieuwe Democratie, die zo’n 47 procent van de stemmen kregen, tegen ruim 40 procent voor de socialistische partij PASOK. De mensen verzamelden zich bij het hoofdkantoor van de ND, zwaaiend met blauwe vlaggen en opgetogen over de zege, die een einde maakt aan twee decennia van bijna ononderbroken PASOK–bewind. Het verkeer in de stad zat muurvast.
Kort nadat Georgios Papandreou, de leider van de socialisten, zijn nederlaag had toegegeven, kwam zijn conservatieve rivaal Kostas Karamanlis even het balkon op om naar zijn aanhangers te zwaaien. Onder de klanken van een zigeunerband vertrok Karamanlis even later om zijn overwinningstoespraak te houden in het naburige Zappeion, een conferentiecentrum. ‘We zijn vrij’, zong Paiteris, een van de populairste zigeunermuzikanten van Griekenland – en een nieuwgekozen parlementslid voor de ND.
Karamanlis noemde de overwinning ‘een grote eer en een grote verplichting’. De PASOK is sinds 1981 vrijwel onafgebroken aan de macht geweest. Alleen tussen 1990 en 1993 leverde de ND de premier. De ND heeft in de opiniepeilingen steeds voor gelegen op de socialisten, die veelal worden gezien als corrupt, inefficiënt en arrogant. Vier jaar geleden wonnen de socialisten de verkiezingen maar net. Vorige maand probeerde de partij het tij te keren door de populaire Papandreou tot leider te kiezen. Die zet kwam te laat.
De eerste uitdaging voor de ND als regeringspartij is duidelijk: de Olympische Spelen van aanstaande zomer. Veel projecten voor de Spelen liggen ver achter op schema, waaronder de bouw van het dak van het voornaamste stadion. Dat komt deels door de verkiezingen: sinds het begin van de campagne is de aandacht vooral daar naar uit gegaan.
Karamanlis beloofde ‘de beste en de veiligste Spelen’. ‘Griekenland zal zijn moderne gezicht laten zien.’ Papandreou beloofde zijn rivaal alle steun bij de organisatie. De Spelen zijn ‘een heel belangrijk moment voor ons land’, zei Papandreou. Volgens de burgemeester van Athene, Dora Bakoyianna (ND), zijn alle partijen het er over eens dat de Spelen een succes moeten worden. ‘Naar Griekse maatstaven bestaat hierover een zeldzame eensgezindheid.’
Stakingen van bouwvakkers zijn echter niet denkbeeldig nu de conservatieven de verkiezingen hebben gewonnen. De vakbonden zijn op de hand van de socialisten.
De ND en de PASOK hebben allebei beloofd het mes te zetten in de enorme overheidsbureaucratie – iets nieuws voor de socialisten. Ook hebben ze beloofd de pensioenen en uitkeringen te verhogen en iets te doen aan de stagnerende economie en de dalende levensstandaard na de invoering van de euro.