Met ingang van het nieuwe studiejaar krijgen studenten geen basisbeurs meer. Schuldenvrij blijven zal in het nieuwe systeem lastig worden, stelt het Nibud.

„Er leven veel vragen over het nieuwe stelsel”, zegt een woordvoerster. „De informatie is nogal versnipperd, al staat er veel op de website van de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO), die de leningen verstrekt. Ouders willen weten wat de studie gaat kosten en of ze moeten bijspringen. Daarom hebben we onze Geldwijzer Studenten vernieuwd. Daarin zijn alle regelingen gebundeld, met antwoorden op allerlei vragen.

Er staat ook een begroting in. We adviseren ouders om die samen met hun kind in te vullen, zodat ze kunnen zien welke bijdrage wenselijk is en om te voorkomen dat hun kind meer leent dan noodzakelijk is.”

Uit het Nibud Studentenonderzoek 2015, waarvan de resultaten maandagmorgen bekend werden, blijkt dat ruim de helft van alle studenten geld krijgt van zijn ouders. Gemiddeld is dat 179 euro per maand. Daarnaast betalen veel ouders het collegegeld en de zorgverzekering.

Het Nibud adviseert ouders om niet op een houtje te gaan bijten om de studie van hun kind(eren) te bekostigen. Studenten geven zelf aan dat er ook andere opties zijn om rond te komen: meer lenen (zegt 58 procent), meer werken (53 procent) en spaargeld gebruiken (34 procent).

Het Nibud raadt ouders aan om hun kind zo veel mogelijk zelf te laten betalen. Zo leert het met vaste lasten en financiële verantwoordelijkheden om te gaan. Wil een ouder bijvoorbeeld de zorgverzekering of het telefoonabonnement vergoeden, dan is het verstandiger de maandelijkse bijdrage te verhogen. Het kind kan dan zelf de kosten betalen.

Van de studenten geeft maar liefst een derde aan vanwege het verdwijnen van de basisbeurs thuis te blijven wonen terwijl hij of zij eigenlijk op kamers had willen gaan. Thuiswonende studenten geven gemiddeld 535 euro per maand uit, uitwonende studenten 980 euro.

Minister Bussemaker van Onderwijs stelt dat ze niet verwacht dat het nieuwe leenstelsel leidt tot meer wanbetalers. Oud-studenten die even wat krap zitten, hoeven dan minder terug te betalen.

Deurwaarder

Die terugbetaling wil Bussemaker strenger laten controleren. Onder het oude stelsel heeft ruim een op de vijf oud-studenten die een studieschuld moet afbetalen, een betalingsachterstand, meldde de NOS zondag.

Van die wanbetalers krijgt twee derde met een deurwaarder te maken. Er zijn oud-studenten die de aanmaningen niet zien omdat die alleen digitaal binnenkomen in hun DUO-account. Die is vaak ook nog eens gekoppeld aan een oud e-mailadres.

De overheid heeft 12 miljard euro aan studieschulden uitstaan. Daarvan is 88 miljoen zoek: 32.000 oud-studenten zijn onvindbaar.

„Leerlingen kiezen bewuster”

„Leerlingen kiezen hun vervolgstudie gemotiveerder. Ze gaan iets grondiger op zoek naar wat bij hen past.” Dat is volgens decaan G. van Dalfsen van de Pieter Zandt scholengemeenschap in Kampen een positief gevolg van het leenstelsel. „Het is een filtertje om ongemotiveerde studenten ervan te weerhouden aan een studie te beginnen. Ik heb tegen leerlingen gezegd: Als je een eigen zaakje begint, stap je toch ook eerst naar de bank om te lenen? Iets meer kostenbewustheid is niet erg. In het verleden hadden sommigen een houding van: Ach, maakt niet uit, een jaartje extra.”

Van Dalfsen zegt „geen signalen” te hebben gekregen dat scholieren vanwege de nieuwe regeling niet aan een opleiding beginnen. „Wellicht een enkele twijfelaar, maar dan denk ik: Best, denk eerst maar even na.”