Waarom kunnen hoge temperaturen gevaarlijk zijn?

Bij hitte hebben eiwitten in het lichaam de eigenschap te gaan klonteren, zoals dat ook gebeurt bij het koken van een ei. Enzymen, eiwitten die de stofwisselingsprocessen sturen, functioneren minder goed en kunnen zelfs stukgaan. De meeste zoogdieren en mensen overleven het daarom niet als de lichaamstemperatuur langere tijd oploopt tot boven de 42 graden Celsius.

Hoeveel hitte kunnen mensen aan?

Mensen ervaren omgevingstemperaturen van 10 tot 30 graden Celsius als normaal. Temperaturen lager dan het vriespunt en hoger dan 40 graden Celsius zijn potentieel gevaarlijk voor de meeste levende wezens. In gebieden waar de temperatuur zakt tot 40 graden onder nul of oploopt tot 40 graden boven nul leven echter ook mensen; bijvoorbeeld in al-Aziziyah in Libië, waar ooit een temperatuur is gemeten van 58 graden.

Hoe is oververhitting te herkennen?

Mensen houden hun lichaamstemperatuur rond de 37 graden. Als de temperatuur oploopt tot 40 graden is er sprake van hoge koorts; 42 graden is levensbedreigend. Meestal volgt oververhitting op uitdroging van het lichaam. Oververhitting is te herkennen aan overmatig transpireren, hoofdpijn, duizeligheid en misselijkheid. In ernstige gevallen kan er zelfs een hitteberoerte ontstaan.

Als het lichaam meer vocht verliest dan het binnenkrijgt, droogt het uit. De eerste symptomen zijn vaag: vermoeidheid, sufheid en vergeetachtigheid en donkere urine. Bij een ernstig vochttekort kan iemand zelfs in een levensbedreigende shock raken; een hitteberoerte is dan een feit.

Hoe voorkomt het lichaam oververhitting?

Mensen staan overtollige warmte af door te zweten. Zweet koelt de huid effectief af, vooral bij droge lucht. Als het vocht verdampt, voert het veel warmte af; dat heeft een afkoelend effect. In gewone omstandigheden zweten mensen ongeveer een halve liter per dag. Bij heel warm weer echter drie keer zo veel. Hierdoor ligt uitdroging op de loer.

Wat kun je zelf doen tegen oververhitting?

Om uitdroging te voorkomen door overmatig zweten, is het raadzaam om verdeeld over de dag 2 à 3 liter water te drinken. Vul de uitgezwete zouten aan door chips of zoutjes te eten. Draag lichte, luchtige kleding, het liefst van katoen, linnen of andere natuurlijke vezels. Mensen met een kaal hoofd kunnen buiten het beste een hoofddeksel dragen. Vervang voor de nachtrust een dekbed of deken door een laken.

Welke mensen moeten extra in de gaten worden gehouden?

Baby’s en ouderen. Zij lopen een groot risico op uitdroging en oververhitting tijdens warm weer. Dat geldt met name voor medicijngebruikers met een verminderde nierfunctie, maar ook voor mensen die plaspillen slikken voor hartfalen. Beide medicijnen verhogen het risico op uitdroging bij hitte. Patiënten die last hebben van diarree en patiënten die medicijnen gebruiken voor ernstige psychiatrische aandoeningen doen er ook goed aan extra te drinken.