Buitenland

Verkiezingen in Turkije gaan over politieke systeem

ANKARA. Turkije gaat zondag naar de stembus om een nieuw parlement te kiezen, maar veel Turken hebben het gevoel dat het ditmaal geen normale verkiezingen betreft.

Martin Janssen
6 June 2015 10:26Gewijzigd op 15 November 2020 19:28
ANKARA. De Turkse president Erdogan wil de macht van het staatshoofd verder vergroten. beeld EPA
ANKARA. De Turkse president Erdogan wil de macht van het staatshoofd verder vergroten. beeld EPA

Dit lijkt bevestigd te worden door het feit dat zowel Turken als buitenlandse waarnemers niet zozeer geïnteresseerd lijken te zijn in de vraag wie deze verkiezingen zal winnen. Het staat namelijk vrijwel vast dat de AK-partij, die sinds 2002 ononderbroken heeft geregeerd, ook nu weer zal zegevieren. Zondag gaat het er vooral om met welk percentage de AK-partij zal winnen en hoeveel zetels de partij zal weten te verwerven in het Turkse parlement.

Dit parlement bestaat uit 550 zetels en 276 is dus voldoende voor een nipte meerderheid. De AK-partij bezit hier momenteel een comfortabele meerderheid van 327 zetels. President Tayyib Erdogan streeft echter naar een tweederdemeerderheid in dit parlement. Om dit te bereiken heeft hij de afgelopen weken alle registers opengetrokken.

Sinds de AK in 2002 de verkiezingen won, leek steeds de vraag centraal te staan of Turkije een seculiere republiek zou blijven of een meer islamitische koers zou gaan varen. Critici van de AK-partij stellen dat deze vraag beantwoord is en dat de islamisering van Turkije een feit is. Bij de verkiezingen van zondag staan echter de aard en het wezen van het Turkse politieke systeem op het spel.

Turkije kent een parlementair systeem waarin voor de president slechts een ceremoniële rol is weggelegd. Erdogan wil dit echter veranderen in een presidentieel systeem met verregaande bevoegdheden voor het Turkse staatshoofd. En om dit zonder referendum te kunnen verwezenlijken heeft zijn partij een tweederdemeerderheid in het parlement nodig.

President Erdogan heeft trouwens reeds herhaaldelijk laten zien dat hij zich weinig gelegen laat liggen aan de restricties die de Turkse constitutie op zijn ambt heeft geplaatst. In zijn nieuwe paleis in Ankara organiseerde hij zittingen van de Turkse regering die niet door premier Davutoglu maar door hemzelf werden voorgezeten.

De Turkse grondwet bepaalt dat ’s lands president onpartijdig dient te zijn omdat hij president is van alle Turken, ongeacht hun politieke voorkeur. Erdogan reisde de afgelopen periode echter kriskras door Anatolië en presenteerde zich als het boegbeeld van de AK-partij. Op podia stond hij met Korans te zwaaien en eiste van de Turkse kiezers dat ze zijn partij zondag „minstens 400 zetels” zouden bezorgen.

Alles wijst erop dat bij de verkiezingen de Koerdische stem doorslaggevend zal zijn. De AK-partij kon in het verleden op veel Koerdische sympathie rekenen omdat ze de Koerdische kwestie serieus leek te nemen. Het verbod op het gebruik van het Koerdisch werd gedeeltelijk opgeheven en er werd zelfs onderhandeld met PKK-leider Ocalan. Als president heeft Erdogan echter veel van dit Koerdische vertrouwen verloren.

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer