Volgens The New York Times van vrijdag zijn er al plannen in de maak om de raad, aangesteld door de Amerikanen, uit te breiden van de huidige 25 zetels tot mogelijk zelfs 125 zetels. De raad moet het land leiden tot aan de verkiezingen voor een nieuw landsbestuur, dat dan mogelijk begin 2005 kan aantreden.

De Amerikanen waren aanvankelijk van zins een Nationale Assemblee te laten kiezen door middel van provinciale vergaderingen van stamoudsten en andere notabelen. Het gremium, dat dan voor 30 juni samengesteld moest zijn, zou dan de macht van de Amerikanen kunnen overnemen en verkiezingen kunnen voorbereiden.

De sjiitische meerderheid in Irak, onder aanvoering van de machtige grootayatollah Al-Sistani, gooide evenwel roet in het eten. De geestelijke eiste dat er voor 30 juni een gewone stembusgang zou komen waaraan in principe iedere Irakees zou kunnen meedoen. De Amerikanen zagen dat niet zitten. Er zou simpelweg te weinig tijd zijn om dergelijke uitgebreide verkiezingen op poten te zetten, onder meer doordat er geen goede kiesregisters zijn.

Washington riep uiteindelijk de hulp in van de Verenigde Naties. Die lieten donderdag, na overleg met alle partijen, weten dat vrije verkiezingen voor 30 juni onhaalbaar zijn. Tegelijkertijd zeiden Amerikaanse functionarissen, onder wie minister van Buitenlandse Zaken Colin Powell, dat het plan voor de regionale vergaderingen nu ook niet langer wordt nagestreefd.

De vraag is hoe het nu verder moet. VN-baas Kofi Annan vindt dat er een „nieuw mechanisme” voor een overgangsbestuur moet komen, waarover de Irakezen een besluit moeten nemen. De Amerikaanse bewindvoerder in Irak, Paul Bremer, heeft zich op geen enkel nieuw systeem vastgelegd. Volgens hem zijn er „tientallen manieren” om de macht nu over te dragen.

Zowel Amerikaanse als VN-functionarissen wezen er donderdag en vrijdag op dat er niet erg veel tijd meer is, omdat Bremer hoe dan ook wil vasthouden aan een machtsoverdracht op 30 juni. Al-Sistani heeft laten weten dat hij kan leven met een voorlopig uitblijven van verkiezingen, maar dat mag allemaal niet te lang gaan duren. Hij eist ook snel helderheid van de Amerikanen.

Het ligt daarom voor de hand om de tijdelijke regeringsraad op te tuigen voor een nieuwe en meer onafhankelijke taak. Dat is overigens nog een gecompliceerde zaak, omdat de raad in de ogen van veel Irakezen toch vooral een vehikel is van de Amerikaanse bezettingsmacht.