Publicist Wim Huijser (Wageningen), wandelaar en cultuurkenner, liep de eerste vijftig klompenpaden, hier en daar vergezeld door fotograaf Willem van Leuveren (Scherpenzeel), beeldend kunstenaar Jan Hiensch (Voorthuizen), dichter Aad Eerland (Zoetermeer) of ‘landschapskok’ Christian Weij (Bennekom). Hun ervaringen zijn samengebracht in een expositie in Museum Nairac in Barneveld en het boek ”50 klompenpaden”.

„Een wandeling over een klompenpad brengt je in contact met het landleven en de natuur, maar ook met bijzondere verhalen van een plek”, zegt Huijser, die over elk klompenpad een column schreef. „Je komt op heel verrassende plaatsen. Ik had het idee dat ik met name de Veluwe heel goed ken, door de klompenpaden kwam ik op plekken waar ik anders met auto of fiets met een boog omheen rijd.”

Niet alleen de natuur boeit Huijser. „Voor de verhalen zoek ik ook naar plaatsen waar de geschiedenis tastbaar is: de kastelen, de landgoederen, de boerderijen, de mensen in het gebied. Ik mag graag gebouwen passeren waar een naam aan is gegeven en geschiedenis aan hangt.”

Huijsers favoriete klompenpad is het 8 kilometer lange Oldenallerpad bij Putten. „Het mooist zijn de klompenpaden waarop je zo min mogelijk asfalt onder je voeten hebt. Dat is daar absoluut het geval. Het is er bovendien heel gevarieerd, je komt door diverse soorten landschap.”

Studio- en industriefotograaf Van Leuveren heeft sinds 2004 een internetsite met foto’s van klompenpaden. „Die landschapsfoto’s maak ik graag. Ze zijn even wat anders dan de architectuur- en interieurfoto’s die ik voor mijn werk maak.” De klompenpaden in eigen omgeving spreken Van Leuveren sterk aan. „Rondom Scherpenzeel, Renswoude en Woudenberg. Die lopen helemaal door het boerenland, met nauwelijks een verhard gedeelte.”

Bij voorkeur gaat de fotograaf ’s morgens vroeg op pad, altijd met de camera voor het grijpen „om de reflectie van het moment vast te leggen. De vrijheid, een stukje wereld even alleen hebben, dat is het mooie van de klompenpaden. Maar toch ook het ontmoeten van mensen, medewandelaars of een boer die een praatje met je maakt in een dialect dat je soms amper kunt verstaan.”

Dichter Eerland en kunstenaar Hiensch pakten hun beleving van enkele klompenpaden in een paar treffende woorden of in één icoon-op-loodafbeelding. Kok Weij biedt bij sommige routes streekgerechten met ingrediënten die onderweg kunnen worden geplukt, zoals pinksterbloemen op het Harsloërpad bij Wageningen en Bennekom of zevenblad op het Doesburgemolenpad bij Ede.

Het Schutpad bij Leusden, door het afwisselende cultuurlandschap van landgoed De Boom, was in 2002 het eerste klompenpad dat werd geopend. Landschap Erfgoed Utrecht en Stichting Landschapsbeheer Gelderland bepalen de routes van de klompenpaden in nauw overleg met lokale grondeigenaren en organisaties.

Rond elk pad is een vrijwilligersgroep georganiseerd die de route begaanbaar houdt, de bewegwijzering controleert en zwerfafval opruimt. Lokaal zijn er routefolders beschikbaar en er is een gratis app met aanvullende informatie over het landschap, de natuur en de geschiedenis.

Dit jaar openen beide organisaties samen zo’n twintig nieuwe paden. Evelien Kenbeek van Landschap Erfgoed Utrecht: „Daardoor bereiken we de mijlpaal van 1000 kilometer klompenpad. Ook zijn er voor het eerst wandelingen onder begeleiding van een vrijwillige gids. Met boek en expositie erbij kunnen we 2015 met recht het jaar van de klompenpaden noemen.”

”50 klompenpaden. Door het cultuurlandschap van Gelderland en Utrecht”, uitg. Blauwdruk; Wageningen, 2015; ISBN 978 90 75271 86 7; 320 blz.; € 15,-.

De expositie ”Klompenpaden” is tot en met 25 juni te zien in Museum Nairac 
in Barneveld en later dit jaar in streekmuseum Vredegoed in Tienhoven (U).