Buurlanden: VS moeten plaatsmaken voor VN in Irak
De zes buurlanden van Irak en Egypte hebben er op een topconferentie in Koeweit op aangedrongen dat de Amerikaanse militairen en hun coalitiegenoten zo snel mogelijk Irak verlaten. De oproep kwam in een weekeinde dat tientallen strijders op klaarlichte dag overheidsgebouwen in Fallujah aanvielen. Daarbij vielen zeker 37 doden.
De buurlanden willen ook zo snel mogelijk een belangrijke rol voor de Verenigde Naties, onder meer bij het opstellen van een nieuwe grondwet en de organisatie van verkiezingen in Irak. De VN trokken zich uit het land terug na de bloedige bomaanslag die in augustus op hun hoofdkwartier in Bagdad werd gepleegd.
Irak was voor het eerst uitgenodigd op de bijeenkomst van de regionale groep, die sinds april al drie keer eerder bijeen is gekomen om over de toestand in het land te spreken. De buurlanden zijn Syrië, Turkije, Iran, Koeweit, Saoedi–Arabië en Jordanië. De Iraakse afgezant, de interim–minister van Buitenlandse Zaken Hoshyar Zebari, zei zondag dat hij er bij zijn buren op heeft aangedrongen de grensbewaking te verscherpen. Dat moet voorkomen dat terroristen in Irak neerstrijken om dood en verderf te zaaien.
De Amerikaanse bestuuder van het land, Paul Bremer, opperde dat achter de bloedige aanslag van zaterdag in Fallujah buitenlanders zitten. Bremer zei in media in de VS dat er sinds juli buitenlandse terroristen in Irak zijn. In Fallujah werd dit niet bevestigd. Volgens een plaatselijke politiecommandant, kolonel Jalal Sabri, waren de aanvallers van zaterdag beslist geen moedjahedien (vrijheidsstrijders). Hij noemde de circa vijftig aanvallers criminelen uit de streek. Ze waren volgens hem goed bewapend en goed georganiseerd, mogelijk ex–leden van leger of politie.
Politieofficier Ali Mahdi wees er in Fallujah op dat de Amerikanen de Iraakse politie onvoldoende hebben toegerust om dit soort aanvallen te weerstaan. In de eerste minuten van de aanval werden tientallen gevangenen bevrijd. De politie had velen recent weer opgepakt, nadat de leiding van de Abu Ghraib–gevangenis hen had vrijgelaten.
De politie heeft ook gewezen op de vooralsnog raadselachtige tatoeages van enkele aanvallers. Het gaat om een soort dradenkruis (kruis uit een vizier) onder de nek. Vier aanvallers werden gedood en een is als gevangene overgedragen aan de Amerikanen.
De aanvallen in Fallujah waren zeker wat stijl betreft tamelijk nieuw. Ze werden door veel zwaar bewapende mannen uitgevoerd, die de versperringen om zelfmoordaanslagen tegen te gaan met succes gebruikten om dekking te zoeken bij hun aanval. De meeste daders hadden het politiebureau en de agenten als doelwit. Het waren geen zelfmoordenaars met explosieven en de meesten ontkwamen. De gelijktijdige aanvallen op het kantoor van de burgemeester en dat van het Iraakse Civiele Verdedigingskorps (ICDC) waren volgens agenten van de plaatselijke politie slechts afleidingsmanoeuvres.
Het laatste bloedbad illustreert het gewelddadige klimaat, waarin de VS eind juni formeel de macht willen overdragen. Bremer beklemtoonde zondag dat verkiezingen voor die tijd niet haalbaar zijn. Hij staat open voor suggesties van vooral de VN. Bremer verwacht dat de speciale VN–gezant Lakhdar Brahimi ideeën heeft over de overdracht van de macht aan een regering zonder dat er verkiezingen zijn gehouden.
De Amerikanen en hun bondgenoten hebben inmiddels de meeste leiders van het regime van Saddam Hussein in handen. Zondag werd bekend dat een leider van de Baath–partij, Mohammed Ziman al–Raazaq al–Sadun, is opgepakt. Van de 55 personen op de Amerikaanse lijst van prominentste leden van Saddams regime zijn er nog elf voortvluchtig.