Binnen de psychiatrie is de behoefte aan seksualiteit onder patiënten een beladen onderwerp. Omdat bij veel instellingen geen beleid is over gewenste seksualiteit, worden patiënten gedwongen die te beleven in ’de struiken’, stellen E. Wolf van de Maaskringgroep en seksuologe M. Ummels. Beiden werken aan de opzet van het bemiddelingsbureau.

M. Braakman, docent en onderzoeker aan de Universiteit voor Humanistiek in Utrecht, deed onderzoek naar de behoefte aan genegenheid, intimiteit en seksualiteit onder langdurig opgenomen patiënten in het psychiatrische ziekenhuis van DeltaBouman in Rotterdam. Daaruit kwam naar voren dat krampachtig wordt omgegaan met de wens bij cliënten tot intimiteit en seksualiteit. Braakman interviewde 34 mensen die langer dan twee jaar in het ziekenhuis verbleven.

Braakman hekelt de kijk van sommige hulpverleners op psychiatrische patiënten. De behandeling is volgens haar te veel gericht op het medische: iemand is patiënt, mankeert van alles en wordt volgestopt met medicijnen. „Behandelaars vergeten vaak dat een patiënt ook nog gewoon mens is. Het aangaan van relaties stuit op allerlei praktische bezwaren. Het ontbreekt aan goed beleid op dit punt.”

Op verschillende plaatsen in Nederland is al eens geprobeerd seksuele bemiddeling op te zetten, maar dat waren individuele initiatieven van hulpverleners, vaak ondersteund door een behandelaar, die cliënten begeleidde naar onder meer een escortservice.

Volgens Ummels hebben veel psychiatrische patiënten behoefte aan innig contact, maar ervaren ze tegelijk problemen met seksualiteit. „Problemen ontstaan omdat veel cliënten op seksueel gebied vaak een traumatisch verleden hebben of puur door een kennis- of ervaringsachterstand. Dat betekent dus dat je ze moet begeleiden, evenals de aanbieders, ofwel prostituees. In de dienst die we nu oprichten krijgen beiden een training op maat.”

Het belangrijkste criterium voor het selecteren van de prostituees is sociale vaardigheid. „Bovendien moeten ze openstaan voor educatie”, zegt Wolf. „Voor de buitenwereld lijkt het allemaal wat bevoogdend, maar wat wij doen, is het stoppen met gedogen en de werkelijke situatie van vooral veel mannelijke cliënten erkennen en met hen zoeken naar een veilig, betaalbaar en bevredigend contact.”

Drs. P. M. Wagenaar, psychotherapeut en seksuoloog bij Eleos in Dordrecht, wil de behoefte aan seksuele omgang bij psychiatrische patiënten niet wegpoetsen. „Het is een evidente nood die ook bij andere groepen, bijvoorbeeld gehandicapten, speelt. Het zal duidelijk zijn dat Eleos vanuit bijbelse motieven niet kiest voor de oplossing van seksuele bemiddeling met prostituees. We doen wel veel aan seksuele hulpverlening in de vorm van gesprekken.”

De laatste jaren wordt in psychiatrische instellingen steeds vaker openlijk over seksuele dienstverlening gesproken, constateert Wagenaar. „Het initiatief in Rotterdam is niet nieuw. Ook andere instellingen werken met betaalde dienstverlening door prostituees. Ook de vraag of je psychiatrische patiënten moet helpen bij zelfbevrediging speelt een rol. Er is zeker sprake van nood op dit gebied, maar die is niet beperkt tot deze groep. Er zijn veel meer mensen die om welke reden dan ook niet tot bevrediging van hun seksuele behoeften in staat zijn.”