Vier van de zes presidentskandidaten hebben zich hierover openlijk beklaagd tijdens het eerste verkiezingsdebat donderdag op de Russische televisie. Twee van hen, de liberale kandidate Irina Chakamada en de communistische kandidaat Nikolaj Charitonov, hebben aangekondigd een klacht te zullen indienen bij het Centraal Kiezerscomité.

Ze vinden ook dat Poetin veel meer aandacht krijgt op de Russische televisie dan de andere presidentskandidaten. Hoewel de president formeel de aan iedere kandidaat aangeboden gratis zendtijd op televisie heeft afgewezen, is hij vrijwel permanent te zien op de Russische staatszenders.

Ook de officiële start van zijn presidentiele campagne donderdag op de Moskouse Staatsuniversiteit werd rechtstreeks uitgezonden op de Russische televisie. Poetin beloofde hier zijn kiezers een fundamentele verbetering van de levensomstandigheden. Ook zei hij door te zullen gaan met zijn economische hervormingsprogramma.

De populaire Poetin is vrijwel verzekerd van zijn herverkiezing op 14 maart. Volgens de laatste opiniepeilingen zal 71 procent van de kiezers een stem op hem uitbrengen. En geen van zijn zes tegenkandidaten zal op meer dan 5 procent van de stemmen kunnen rekenen.

Het Kremlin rekent er dan ook op dat Poetin al in de eerste ronden zal winnen. Het enige gevaar vormt een te lage opkomst. Als op de verkiezingsdag minder dan 50 procent van het electoraat komt opdagen, zijn de verkiezingen ongeldig.

Het Kremlin heeft er daarom alles aan gedaan om voldoende tegenkandidaten met uiteenlopende politieke achtergrond op het stembiljet te krijgen, ondanks het zich niet verkiesbaar stellen van een drietal politieke veteranen.

De communistenleider Gennadi Zjoeganov, de liberaal Grigori Javlinski en de leider van de ultranationalistische partij LDPR, Vladimir Zjirinovski, doen voor het eerst in tien jaar niet mee. Zij beschouwen de presidentsverkiezingen als reeds gelopen. Zjoeganov en Zjirinovski hebben zich laten vervangen door tweederangspartijgenoten, terwijl Javlinski de presidentsverkiezingen openlijk boycot.

De twee presidentskandidaten die donderdag hebben aangekondigd een klacht in te dienen tegen Poetin, Charitonov en Chakamada, worden samen met de nationalistische kandidaat Sergej Glazjev gezien als de meest serieuze tegenstanders van Poetin.

Van deze trojka lijkt Glazjev nog het meeste gewicht in de schaal te leggen. Deze linksgeoriënteerde nationalist is een van de lijsttrekkers van het verkiezingsblok Rodina, dat onder auspiciën van het Kremlin vorig jaar zomer is opgericht.

Doel van het blok was stemmen weg te trekken van de communistische partij tijdens de Doema-verkiezingen in december. Het slaagde hierin beter dan verwacht: Rodina kwam met een groot aantal zetels in het parlement, terwijl de communisten een groot verlies leden.

Glazjev bedient zich van populistisch taalgebruik dat goed valt bij de Russische bevolking. Vooral zijn openlijke aanvallen op de oligarchen sluiten nauw aan bij de huidige publieke opinie sinds de arrestatie van Yukos-baas Michail Chodorkovski. Toch is de econoom Glazjev niet voor volledige hernationalisatie. Wel is hij voor de invoering van hoge belastingen voor bedrijven, die het gewone volk ten goede moeten komen.

De communist Charitonov gaat een stapje verder. Hij spreekt zich openlijk uit voor de hernationalisatie van alle geprivatiseerde bedrijven en herverdeling van de rijkdom tegen gunste van de armen. Ook is hij voor de versterking van orde en discipline zoals die nog heersten ten tijde van de Sovjet-Unie.

Hij ziet hierbij een belangrijke rol weggelegd voor de veiligheidsdienst FSB, de opvolger van de KGB. Hij geldt als een openlijke bewonderaar van KGB-oprichter Feliks Dzjerzjinski en pleit al jaren voor de terugkeer van zijn standbeeld op het Moskouse Loebjankaplein in de voortuin van het FSB-hoofdkwartier.

Chakamada vormt de tegenpool van Glazjev en Charitonov. Deze liberaal in hart en nieren is juist voor de verdere terugtreding van de staat uit het economische en maatschappelijke leven. Hoewel Poetin op economisch gebied zich tot nu toe ook tamelijk liberaal heeft opgesteld, geldt dit niet voor zijn aanpak van politieke en sociale kwesties.

Chakamada beschuldigt de huidige president er openlijk van een einde te maken aan de Russische democratie en te streven naar een totalitaire staat. Met name zijn Tsjetsjenië-beleid en de wijze waarop hij de persvrijheid heeft ingeperkt moeten het ontgelden.

Van de overige drie presidentskandidaten geldt alleen Ivan Rybkin nog als een uitgesproken criticus van Poetin. Hij publiceerde vorige week in een gezaghebbend Russisch ochtendblad zelfs een paginagrote open brief waarin hij de Russische president onder meer beschuldigde van wanbeleid in Tsjetsjenië.

Maar zijn geloofwaardigheid heeft een flinke deuk opgelopen sinds zijn mysterieuze verdwijning en verschijning deze week. Vrijwel iedereen in Rusland is ervan overtuigd dat zijn verdwijning een pr-stunt of een avontuurtje was.

Ook de twee overgebleven kandidaten worden door de Russische kiezers nauwelijks serieus genomen. De gematigde liberaal Sergej Mironov is een persoonlijke vriend van Poetin en zegt zich kandidaat te hebben gesteld om zijn vriend te steunen. De voorzitter van de Federatieraad (Russische Eerste Kamer) heeft zelfs geen eigen verkiezingsprogramma.

En het door Zjirinovski naar voren geschoven LDPR-lid Oleg Malysjkin is onder de Russische kiezers vooral bekend als degene die tijdens een verkiezingsdebat op de televisie in gevecht ging met politieke tegenstanders van Zjirinovski. De bokser is dan ook al jaren de persoonlijke lijfwacht van de extreem rechtse politicus.

De voormalige profvoetballer is een man van weinig woorden. Hij maakt zich vooral sterk voor de harde aanpak van de corruptie. Ook wil hij van Rusland weer een sterk land maken, onder meer door de groei van etnisch Russische bevolking te stimuleren.