Schoon water, sanitair, en spullen voor de hygiëne hebben de hoogste prioriteit, stelt ook de landendirecteur van Oxfam voor Vanuatu, Colin Collet van Rooyen, op maandag. Dat geldt niet alleen voor de daklozen, maar ook voor „de mensen in de evacuatiecentra waar simpelweg niet voldoende toiletten en schoon drinkwater zijn”.

De omvang van de schade wordt steeds duidelijker. Van de huizen in de hoofdstad Port Vila is meer dan 90 procent beschadigd. Het aantal daklozen ligt vermoedelijk boven de 100.000 en elementaire voorzieningen zijn verwoest of zwaar beschadigd. Het voorlopige dodental staat nog op acht, maar het zal naar verwachting stijgen.

Afgelopen weekeinde meldde Oxfam al schade aan alle elementaire voorzieningen. Het ziekenhuis heeft geen stroom en is deels overstroomd, door schade aan het lijkenhuis is er dringend behoefte aan een tijdelijke verzamelplaats voor de doden. De scholen zijn allemaal verwoest dus kinderen kunnen nergens naar toe.

De situatie op de Erromango en Tanna-eilanden is kritiek. Colet van Rooyen krijgt naar eigen zeggen berichten binnen van „catastrofale verwoestingen”. Alle niet betonnen woningen zijn volledig weggevaagd en de enkele betonnen gebouwen die er staan hebben geen dak meer. President Baldwin Lonsdale van Vanuatu vreest het „het aller-, aller-, allerergste” voor afgelegen eilanden.

Unicef heeft schepen met hulpgoederen vanaf Fiji naar de eilandengroep gestuurd. De komende twee dagen zijn cruciaal voor het leveren van hulp: dan zullen tekorten aan water, medicijnen en voedsel echt levens gaan eisen, aldus de hulporganisatie op maandag. Het is lastig om de goederen bij de mensen te krijgen. „De mensen wonen verspreid over een enorm gebied, op verschillende eilanden. Mobiele telefoons werken niet. Het is heel ingewikkeld om spullen van A naar B te krijgen.”