Dat doet Netanyahu al jarenlang. Nu echter is de zaak urgenter dan ooit. De P5+1 (de VS en andere landen die met Teheran onderhandelen) zouden een akkoord willen sluiten dat het kernprogramma van Iran overeind laat. Mogelijk zullen ze eind volgende maand een tijdelijk verdrag tekenen en deze zomer een permanente overeenkomst. Een van de motieven om een akkoord met Iran te sluiten, is Teheran te betrekken bij de strijd tegen de Islamitische Staat (IS).

Obama is tegen Netanyahu’s toespraak tot het Congres dinsdag. Hij is bang dat het verzet onder de Congresleden tegen een Amerikaans-Iraans akkoord hierdoor zal toenemen. Netanyahu’s opponenten in Israël zeggen dat de premier de goede relaties met het Witte Huis in gevaar brengt.

Hoewel het niet precies duidelijk is wat de deal met Iran inhoudt, zijn de omtrekken ervan bekend. Oud-ambassadeur Dennis Ross schreef in The Washington Post dat het akkoord mogelijk vijftien jaar van kracht zal blijven. Het houdt in dat Iran zo veel nucleaire capaciteit mag behouden dat het Teheran een jaar zal kosten om een atoombom te produceren.

Netanyahu stelt dat de deal dus inhoudt dat Iran „een drempelstaat” blijft. Dat wil zeggen: het produceert geen atoombommen, maar houdt wel de mogelijkheid om dat in korte tijd te doen. Iran moet volgens de Israëlische premier helemaal geen capaciteit houden om uranium te verrijken.

Over één ding zijn Netanyahu en Obama het eens: Iran moet niet de kans krijgen om in het bezit te komen van kernbommen. Als dat gebeurt, zo is de consensus, loopt de veiligheid van Israël en andere landen gevaar. Obama gelooft dat dat kan via een verdrag, maar Netanyahu vertrouwt dit niet.

Iraanse leiders hebben herhaaldelijk gezegd dat Israël dient te verdwijnen. Israëlische deskundigen achten de kans klein dat Iran Israël straks met massavernietigingswapens zal bestoken, maar kunnen het ook niet uitsluiten.

Israël vreest ook omsingeld te worden door Irans bondgenoten. Teheran steunt ten noorden van Israël het sjiitische Hezbollah­leger, en ten noordoosten het Syrische regime van Bashar al-Assad. Bovendien zouden Iran, Hezbollah en Syrië proberen een nieuw front te vormen op de Golan, ten noordoosten van Israël.

Verder zijn er aanwijzigingen dat Iran en Hamas in de Gazastrook gaan samenwerken. Hamas heeft een bondgenoot nodig. De haat tegenover Israël blijkt groot genoeg om de vijandschap tussen de radicale soennieten (Hamas) en radicale sjiieten (Iran) te overbruggen.

Israël wil voorkomen dat Irans bondgenoten aan de andere kant van de grens zich gesteund zullen weten door een nucleair bewapend Iran. Dat kan de Israëlische mogelijkheid beperken om zichzelf te verdedigen. Ook wil Israël een nucleaire wapen­wedloop in het Midden-Oosten voorkomen. Des te groter de proliferatie van kernwapens, des te groter de kans dat deze zullen worden gebruikt. Landen als Saudi-Arabië, Egypte en Turkije zullen zich genoodzaakt zien nucleaire programma’s te starten om zich te kunnen verdedigen tegen Iran.

Netanyahu staat niet alleen. Volgens The Washington Post zijn veel Congresleden, oud-ministers van Buitenlandse Zaken en functionarissen in andere landen bezorgd over de aanstaande deal. De problemen die zij zien, kunnen in drie punten worden samengevat.

Ten eerste is een proces dat moest voorkomen dat Iran atoombommen kan maken, veranderd in een proces dat de nucleaire capaciteit accepteert en deze slechts tijdelijk beperkt. Ten tweede heeft de regering-Obama niets gedaan tegen de agressieve stappen die Iran heeft gezet om zijn invloed in het Midden-Oosten uit te breiden. Het lijkt alsof de Amerikaanse president bereid is Teheran een plaats te geven als regionale macht ten koste van Israël en andere bondgenoten. Ten derde lijkt het erop dat president Obama het Congres geen toestemming zal vragen voor het akkoord. En dat terwijl dit verreikende gevolgen heeft voor nucleaire proliferatie en de Amerikaanse veiligheid.

Sommigen hebben gezegd dat Netanyahu’s toespraak een verkiezingsstunt is. Op 17 maart kiezen de Israëliërs een nieuw parlement. Maar de Israëlische premier waarschuwt al jaren voor een Iran met nucleaire wapens, of er nu verkiezingen aankomen of niet.

Netanyahu zal naar verwachting dinsdag echter niet naar zijn rivalen in Israël uithalen. Hij zal ongetwijfeld proberen over te komen als een vader des vaderlands en te spreken namens alle Israëliërs en anderen die zich zorgen maken over de Iraanse bedoelingen.