Blinden en slechtzienden betalen voor een Bijbel in braille of in een grote letter niet het volle pond. Volgens de directeur van de Christelijke Bibliotheek voor Blinden en Slechtzienden (CBB), Gerard Cornet, hoeven zij net als andere Nederlanders niet meer dan zo’n 50 euro op tafel te leggen. „De rest van de kosten komt voor rekening van de Vrienden van de Christelijke Blindenbibliotheek, Lectori Salutem. Deze stichting vindt, net als de overheid, dat blinden en slechtzienden niet meer mogen betalen voor boeken, kranten en tijdschriften dan zienden.”

Cornet (51) werkt sinds begin dit jaar bij de CBB. Eerst als interim-directeur en sinds juli als directeur. „De CBB verkeerde in financieel zwaar weer toen ik aantrad. Volgend jaar hoop ik weer zwarte cijfers te kunnen schrijven. Mede dankzij de overname van het naastgelegen Proson. Deze brailledrukkerij heeft de nodige buitenlandse klanten, onder andere missionaire organisaties in Duitsland en Zwitserland. We willen onze klantenkring in het buitenland verder uitbouwen.”

De directeur heeft nog meer pijlen op zijn boog. „We gaan de markt voor zienden aanboren. Een ingelezen Bijbel is geschikt voor alle mensen, alleen al om tijdens een autorit te beluisteren.”

Er zitten wel de nodige juridische haken en ogen aan de uitbreiding van de markt. „Dankzij een artikel in de bibliotheekwet mogen wij producten in braille kosteloos versturen, hoeven wij aan uitgevers geen toestemming te vragen en betalen wij geen royalty’s. Bij producten voor zienden liggen de kaarten natuurlijk anders.”

Natuurlijke stem

Mensen die vrijwilliger voor de CBB willen worden, leggen een stemtest af. De resultaten daarvan worden door drie CBB-medewerkers beoordeeld.

Conny Heijnekamp is een van de mensen die een stemtest afnemen. „We hebben hiervoor een lijst met aandachtspunten. Klinkt een stem natuurlijk? Hoe is de uitspraak? Met plat Amsterdams is natuurlijk niets mis, maar dit dialect valt buiten de boot als het om inlezen gaat. Heeft iemand inzicht in taal, hoe is zijn articulatie en weet hij luisteraars een verhaal in te trekken?”

Tijdens de uitgebreide test krijgen gegadigden allerlei teksten voorgeschoteld. Uit romans, literaire werken, kranten en studiemateriaal. Heijnekamp: „Soms is iemand uitermate geschikt voor één genre, bijvoorbeeld informatieve boeken. Er wordt ook op andere zaken gelet. Zo moeten mensen die kranten inlezen beschikken over een brede algemene ontwikkeling en goed informatie kunnen overbrengen.”

Hogere eisen

Cornet: „Er zijn vrijwilligers die dit werk al tientallen jaren doen. Ze vinden het heel erg als ze moeten stoppen omdat hun stem minder wordt. De CBB is een deel van hun leven geworden.”

De 240 vrijwilligers doen niet allemaal hetzelfde. De één leest het Reformatorisch Dagblad in, terwijl een ander zich over romans of Bijbels buigt. Cornet: „We stellen hogere eisen aan mensen die boeken inlezen, omdat de doelgroep herhaaldelijk naar een product luistert. Een krant is daarentegen vluchtig. Gebruikers beluisteren het nieuws eenmalig en dan stoort een piepje, het geluid van een sirene in de verte of een kraakje in de stem minder. Veel vrijwilligers lezen thuis een krant in. Voor de productie van audioboeken gebruiken we daarentegen geluidsdichte studio’s.”

Dagboek

De CBB leent geen boeken meer uit. Daarvoor moeten mensen aankloppen bij de Stichting Aangepast Lezen (SAL) in Den Haag.

SAL bepaalt in opdracht van de overheid welke kranten, tijdschriften en boeken er op de markt komen. De kosten voor de productie worden gedragen door de overheid.

Zeven procent van de uitgaven mag christelijk zijn. Regelmatig doet Cornet een suggestie voor de productie van een christelijk boek. „Die wordt vrijwel altijd door SAL overgenomen. Omdat er ook uitgaven zijn die mensen liever zelf aanschaffen, produceert de CBB ook boeken in eigen beheer. Denk aan Bijbels en Bijbelse dagboeken. Anderen nemen hierbij vaak de productiekosten voor hun rekening, terwijl wij de distributie verzorgen.

We hebben de afgelopen maanden contact gezocht met verschillende stichtingen en kerkelijke organisaties voor financiële steun voor christelijke uitgaven. Met succes. Hierdoor kunnen meer christelijke uitgaven in een aangepaste leesvorm beschikbaar komen voor mensen met een leesbeperking. Dat is ook onze doelstelling. Zo wordt de productie van het Bijbels dagboek ”Bij 
het geopende Woord”, waaraan predikanten van de Gereformeerde Gemeenten meewerken, bekostigd door het deputaatschap bijzondere noden van dit kerk­verband.”

RD-artikelen

Ruim zeventig mensen met een visuele beperking beluisteren wekelijks een selectie van artikelen uit het Reformatorisch Dagblad via een cd of via de computer. De productie ervan wordt bekostigd door de overheid.

Door de toegenomen vergrijzing zal de behoefte aan gesproken tekst of materialen met een grote letter toenemen, verwacht Cornet. „In het kader daarvan bieden wij voor nieuwe abonnees het RD in 2015 niet voor 22, maar voor 11 euro aan.”

„Het RD omvat wekelijks vier uur aan gesproken woord”, vertelt de manager audio, Joop van Wijnbergen. „Mensen krijgen in elk geval de voorpagina van het RD en de artikelen op de pagina kerk en godsdienst. Als er nog tijd over is, volgen er enkele artikelen van de binnenlandpagina. Dagelijks lezen vrijwilligers drie kwartier aan zogeheten nettominuten in. De voorpagina, de meditatie en het commentaar van het RD komen sowieso aan bod.”

www.cbb.nl