Dinsdag protesteerden vertegenwoordigers van meer dan twintig groepen voor het Witte Huis om aandacht te vragen voor de kwestie. Ze stellen dat de Amerikaanse abortuswet al meer dan veertig jaar verkeerd geïnterpreteerd wordt door hulpverleningsorganisaties.

Het gaat om het amendement-Helms. Dit specificeert welke gezondheidsdiensten aan vrouwen in het buitenland gefinancierd mogen worden met Amerikaans geld. „Het Helms-amendement wordt al jaren opgevat als een volledig verbod op abortus, zonder uitzonderingen”, zegt Purnima Mane, voorzitter van Pathfinder International, een groep die zich bezighoudt met seksuele gezondheid en zich inzet voor vrije abortus.

De tekst van het bewuste amendement zegt echter dat Amerikaans hulpgeld niet mag worden gebruikt voor „het uitvoeren van een abortus als methode van gezinsplanning” of om „iemand aan te zetten of te dwingen tot abortus.” De wet verbiedt abortus in geval van verkrachting niet, maar in de praktijk wordt dit wel zo opgevat.

Wereldwijde statistieken over verkrachtingen in oorlogsgebieden die uitmonden in zwangerschap, zijn moeilijk te vinden. Mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch (HRW) wijst op onderzoek uit 2004 in Liberia, waar verkrachting werd gebruikt als oorlogswapen. Dat onderzoek suggereert dat in 15 procent van de gevallen een verkrachting uitmondde in een zwangerschap.

„Mensenrechtenactivisten en gezondheidswerkers in Bosnië, de Democratische Republiek Congo, Colombia en andere landen waar gewapende conflicten heersen of heersten, hebben bewijzen dat zwangerschappen na verkrachting voorkomen en dat dat verwoestende gevolgen heeft voor de betrokken vrouwen”, schreef Liesl Gerntholtz, directeur van de afdeling vrouwenrechten van HRW. Volgens Gerntholtz is het trauma door verkrachting zo groot dat het de kinderen die daaruit worden geboren „kwetsbaar maakt voor stigmatisering, misbruik en verlating.”

De ngo’s die deze week demonstreerden bij het Witte Huis willen ook dat Obama duidelijk maakt dat het Helms-amendement niet van toepassing is op zwangerschappen die het gevolg zijn van incest of in situaties waarin het leven van de moeder gevaar loopt. De eerste aandacht gaat echter uit naar verkrachting in oorlogssituaties.

Activisten zeggen dat het publiek zich in de afgelopen anderhalf jaar meer bewust is geworden van de problematiek. Dat zou vooral komen door het conflict in Syrië en de opkomst van terreurbeweging Islamitische Staat (IS) en door het geweld in de Democratische Republiek Congo. Bij beide conflicten speelt seksueel geweld een grote rol.