Met oog voor de presidentsverkiezingen in november profileerde de Republikein zich in de jaarlijke ’troonrede’ als een internationaal leider, een beschermheer van traditionele waarden en als een aanjager van de Amerikaanse economie.

De president had in zijn veelvuldig door applaus onderbroken rede tot het Congres veel aandacht voor de oorlog in Irak en voor de internationale strijd tegen internationaal terrorisme. Hij waarschuwde in circa een uur durende speech voor het blijvende gevaar van een nieuwe terreuraanslag op Amerikaanse bodem.

„Er zijn 28 maanden verstreken sinds 11 september 2001. Meer dan twee jaar zonder een aanslag op Amerikaanse bodem. Je hebt dan de neiging te geloven dat het gevaar is geweken. Die hoop is begrijpelijk, troostrijk maar evenzeer vals”. Bush vindt wel dat wereld er intussen op vooruit gaat door het „Amerikaanse leiderschap en de Amerikaanse vastbeslotenheid”.

Irak zou nog steeds een illegaal wapenprogramma nastreven als er niet was ingegrepen. De VS hadden dan ook gelijk met hun optreden, in tegenstelling tot wat verschillende tegenstanders in de wereld beweren. Washington zal ook in de toekomst nimmer „permissie” van andere landen vragen om te kunnen optreden in het belang van de Amerikaanse veiligheid, aldus Bush. De Amerikanen en de Britten trokken in Irak ten strijde zonder nadrukkelijke toestemming van de Verenigde Naties.

Bush repte in de nacht van dinsdag op woensdag van bewijzen voor „tientallen” activiteiten in Irak die van doen hadden met een wapenprogramma. Hij ging niet in het op feit dat er nog geen massavernietigingswapens in Irak zijn gevonden.

Hij noemde Nederland specifiek als een van de landen die in Irak militaire steun verlenen en waarvoor hij dankbaar is. Adnan Pachachi, huidige voorzitter van de tijdelijke regeringsraad in Irak, was eregast in Washington.

De ’troonrede’ van het Republikeinse staatshoofd kwam een dag na het mediageweld rond de eerste Democratische voorverkiezing in de staat Iowa. De president greep de 215e State of The Union dan ook handig aan om de aandacht van de Amerikanen weer naar de Republikeinse deugden te leiden.

De Amerikaanse economie is volgens Bush namelijk sterk en ze zal verder groeien. Om de vaart erin te houden zou het Congres de eerder aangenomen en deels tijdelijke omvangrijke belastingverlagingen nu wel permanent moeten maken, vindt hij. Een deel van de belastingmaatregelen van Bush, waarmee een bedrag van 350 miljard dollar is gemoeid, loopt eind dit jaar af.

Bush kondigde aan over twee weken met nieuwe begrotingsvoorstellen te komen om de oorlog tegen Irak en die tegen het internationaal terrorisme te kunnen bekostigen. Hij riep het Congres op „prudent” om te springen met het „geld van het volk” door geen onnodige uitgaven te doen en prioriteiten te stellen.

„Als dat gebeurt kunnen we het begrotingstekort de komende vijf jaar halveren”. Het Amerikaanse begrotingstekort beloopt dit jaar naar verwachting 4 procent van het bruto binnenlands product. In 2000 was er nog een overschot van 2,5 procent.

Bush kondigde tal van maatregelen aan, die overigens al eerder uitlekten. Het gaat onder meer om een ruimere toegankelijkheid van onverzekerden tot de gezondheidszorg, ruimere mogelijkheden om gastarbeiders toe te laten en om illegalen in de VS uitzicht te bieden op een tijdelijke legale status.

Hij riep de sportwereld op afstand te nemen van doping, omdat daarmee de Amerikaanse jeugd een verkeerd voorbeeld krijgt. Bush kondigde ook aan extra geld te willen vrijmaken voor programma’s die de jeugd moeten aansporen geen seks te hebben. „Onthouding is de enige zekere weg om seksueel overdraagbare ziektes te voorkomen.”

Bush verdedigde ook het traditionele huwelijk tussen man en vrouw met kracht. Hij liet doorschemeren mogelijk een grondwetswijziging te zullen voorstellen waarin het homohuwelijk nadrukkelijk wordt verboden. Bush reageerde op een recente rechterlijke uitspraak in de staat Massachusetts waarin het homohuwelijk wordt toegestaan.

De president sprak van „activisten-rechters” die voorbijgaan aan de wil van het volk en zijn gekozen vertegenwoordigers. „Als dat zo doorgaat dan zal er geen ander alternatief zijn dan het grondwettelijke proces”, aldus Bush, die daarmee hoopte groepen kritische conservatieve en religieuze Republikeinen weer voor zich te winnen.