Dat blijkt uit een onderzoek onder 600 ouders, uitgevoerd door Driestar educatief in Gouda, naar opvoedingsidealen in de praktijk. De resultaten werden woensdag bekendgemaakt.

Reformatorische ouders willen in de opvoeding vooral verantwoordelijkheidsgevoel ontwikkelen bij hun kind. Ook vinden zij het belangrijk dat hun kind leert zelfstandig nadenken, zich een mening vormen en eigen keuzes maken. Ouders sturen daarbij eerder aan op verdraagzaamheid en rekening houden met anderen dan op assertiviteit bij hun kind.

Daarmee is er, volgens de onderzoekers, sprake van een verschuiving. „Gehoorzaamheid werd door christelijke ouders altijd sterk verbonden met gezag en een Bijbels opvoedingsideaal. Uit ons onderzoek blijkt dat ook de eigen inbreng van het kind belangrijk wordt gevonden”, schrijven ze in hun onderzoeksrapport.

Bijna alle ondervraagde ouders noemen de godsdienstige vorming van hun kind als belangrijkste opvoedingsdoel. Ze ervaren daarbij spanning tussen wat de Bijbel vraagt en de eisen die de samen­leving stelt. Voor de meeste ouders is het vanzelfsprekend dat de Bijbel invloed heeft op hun opvoedingsidealen. Op de vraag welke richtlijnen de Bijbel biedt, geeft driekwart van de ondervraagden concrete voorbeelden.

Het merendeel van de ouders denkt bewust na over de opvoeding. De meeste ouderparen zitten op één lijn met hun opvoedings­idealen. Bij hoger opgeleiden is dat meer het geval dan bij lageropgeleiden. Als er verschillen zijn, wordt dat over het algemeen als verrijkend ervaren. Een kleine groep ouders, 4 procent, vindt die verschillen lastig. Ouderparen praten ten minste één keer per week over hun opvoedingsidealen.

Ouders vinden het belangrijk dat hun kind leert presteren, maar noemen het als laatste opvoedingsideaal. Ruim de helft van de ouders wil meer weten over opvoeding, het liefst door het lezen van literatuur. De behoefte aan meer kennis leeft sterker bij vrouwen dan bij mannen.

„Ook christelijke ouders beïnvloed door de tijd”

GOUDA. Reformatorische ouders vinden het belangrijk dat hun kinderen sociaal worden opgevoed. Daarin scoren ze hoger dan het landelijk gemiddelde. Op papier. Maar nu de praktijk. Vervolgonderzoek is nodig.

Drs. Marianne Golombek is leider van de kenniskring, verbonden aan Driestar educatief in Gouda, die zich bezighoudt met het thema ”opvoeding” in de reformatorische achterban. De kenniskring hield een enquête onder 600 ouders over opvoedingsidealen.

Reformatorische ouders vinden de godsdienstige vorming van hun kind het belangrijkste ideaal. Niet verrassend?

„Klopt. Tegelijk constateren we iets opmerkelijks. In gesloten vragen scoort dit aspect van de opvoeding heel hoog, in open vragen niet. Dan noemt een veel kleiner deel van de ouders, 60 procent, spontaan de godsdienstige vorming van hun kind als ideaal. Die andere 40 procent is best een grote groep.”

Hoe verklaart u dat?

„Het kan zijn dat ouders de godsdienstige opvoeding zo vanzelfsprekend vinden dat ze die niet meer expliciet noemen. Het kan ook zijn dat ouders bij de gesloten vragen over dit onderdeel een sociaal wenselijk antwoord hebben gegeven. Of dat ze spanning ervaren tussen het geloof van de zondag en de praktijk in de rest van de week. Daar kom je alleen achter door vervolgonderzoek. Hoe voeden ouders daadwerkelijk op?”

Gehoorzaamheid als opvoedingsdoel maakt plaats voor zelfstandigheid, blijkt uit uw onderzoek. Verontrustend?

„Ook reformatorische ouders worden beïnvloed door de tijd waarin ze leven. Ik ben voorzichtig met het geven van een waardeoordeel over deze verschuiving. Hoe vul je het begrip gehoorzaamheid in? Is het je opvoedingsdoel dat je kind leert gehoorzamen aan God, of dat het de deur direct doet als je daar als ouder om vraagt? Dat is nogal een verschil.”

In de rechterflank scoort gehoorzaamheid nog wel hoog als opvoedingsdoel.

„Het kan zijn dat in dit deel van de achterban het begrip minder negatief wordt beleefd: niet als slaafse gehoorzaamheid. Ook sluit ik niet uit dat deze ouders minder spanning ervaren tussen hun eigen opvoedingsideaal, gehoorzaamheid, en wat de samenleving verwacht: assertieve kinderen.”

Een kwart van de ouders kan niet concreet aangeven hoe de Bijbel hun opvoedingsidealen beïnvloedt.

„Vrijwel alle ouders geven aan dát de Bijbel hun opvoedingsidealen beïnvloedt, maar het blijkt voor een deel lastig te zijn om het concreet te maken. Ze hadden de Tien Geboden kunnen noemen, zou je zeggen. Maar ook dan is het soms lastig om de vertaalslag te maken naar je eigen opvoedingshandelen. Op dit punt kunnen kerken, scholen en instellingen ouders meer en beter helpen.”

De meeste ouderparen ervaren verschillen in opvoedingsidealen als verrijkend. Is dat ook niet een sociaal wenselijk antwoord?

„Dat hoeft niet. Als de ene ouder het belangrijk vindt dat het kind sociaal leert zijn, de andere dat het voor zichzelf leert opkomen, dan vullen ze elkaar mooi aan. Vier procent van de ondervraagde ouders zegt verschillen in opvoedingsidealen wél lastig te vinden. Dat zijn er in ons onderzoek onder 600 ouders niet zo veel. Maar als je dit percentage vertaalt naar de totale reformatorische achterban, gaat het wel om een grote groep ouders. Deze mensen kunnen opvoedingsondersteuning goed gebruiken.”

Wat gaat de kenniskring nu doen?

„We onderzoeken de vraag hoe ouders in de praktijk vormgeven aan hun opvoedingsidealen en op welke manier ze tot deze idealen komen. Daarnaast gaan we een cursus ontwikkelen waarbij we alle onderzoeksresultaten willen betrekken.”