Woensdagavond. Er brandt licht in de brandweerkazerne van Zuid-Beijerland. Het is de vaste oefenavond.

De brandweer in het Zuid-Hollandse dorpje kampt met een tekort van zeker zes vrijwilligers. „Vijf van de zestien vrijwilligers zullen op termijn stoppen vanwege hun gevorderde leeftijd”, zegt brandweermanager Jos Bestebreur van de Brandweer Zuid-Holland Zuid.

Een van de redenen is dat de werkgelegenheid in de zuidwestelijke uithoek van de Hoeksche Waard afneemt, weet Bestebreur. „Mensen krijgen werk buiten de regio, waardoor ze overdag niet meer in het dorp aanwezig, en dus niet meer oproepbaar zijn.”

Verder is het lastig mensen te vinden die bereid zijn andere sociale activiteiten opzij te zetten voor de brandweer. „De eerste twee jaar ben je twee avonden per week ermee bezig: een avond voor de basisopleiding, en een om te oefenen. Het is een hobby met verplichtingen.”

Traditionele werving

Bestebreur heeft het liefst achttien vrijwilligers: drie keer de maximale bezetting van zes manschappen op een brandweerwagen. De traditionele werving –advertenties in huis-aan-huisbladen, open dagen, standjes op braderieën– leverde geen enkele vrijwilliger op. „Dit probleem geldt breed voor de kleinere kernen in de Hoeksche Waard, zoals Goudswaard en Nieuw-Beijerland, waar ik ook verantwoordelijk ben voor de brandweer.”

Gemêleerd gezelschap

Aan de kazernetafel zit een gemêleerd gezelschap: twee jongemannen, twee vrouwen van in de 30, een veertiger en vier mannen van rond de 60. Gerard (28) geeft instructie over de oefening, levensreddend handelen.

De pakken worden aangetrokken. Zes man klimt in de tankautospuit. Nick (21) springt achter het stuur, Arjan (23) is bevelvoerder, achterin zitten Patrick (44), Ton (59) Anique (39) en Jo (60).

Jo zit al 37 jaar als vrijwilliger bij de brandweer. „Ik hoop dit werk nog tot mijn 65e vol te houden. Het is natuurlijk niet de bedoeling dat je met de rollator brandweerwerk blijft doen.” Net als Jo heeft Arjan een duidelijke motivatie voor zijn hobby. „Ik doe dit voor de burger.”

Aidshandschoentjes

De portofoon kraakt. „TS 703. Oproep voor een reanimatie tegenover de Eendrachtshoeve.”

De wagen wijzigt zijn koers naar het centrum van Zuid-Beijerland. Bevelvoerder Arjan beantwoordt de oproep, bevestigt de gegevens en instrueert zijn bemanning. „Mannen, AED op de parkpeerplaats tegenover de Eendrachtshoeve. De aanvalsploeg neemt de reanimatie over van de vrouw die de melding heeft gedaan. Zij lijkt paniekerig. De 3 en de 4 vangen haar op en houden belangstellenden op afstand. Aidshandschoentjes aan.” „Het kan net zo goed ebola zijn”, grijnst Anique, die de latex bescherming aantrekt.

Op de parkeerplaats zit brandweervrouw Leonie geknield boven een pop. Jo en Anique springen uit de auto. „Mevrouw, wij nemen het over.”

Paniekerig

Patrick leidt Leonie van het ‘slachtoffer’ weg. „Wat is er gebeurd?” „Nou, ik kwam hier aan. Toen lag die meneer hier. Ik heb toen jullie gebeld en ben toen gaan reanimeren.” „Hartstikke goed gedaan”, zegt Patrick. „Wilt u wat drinken?” „Ik hóéf helemaal niks te drinken”, roept Leonie paniekerig.

Op de achtergrond begeleidt een AED-simulator de reanimatie. „Raak het slachtoffer niet aan. Apparaat dient schok toe”, meldt een blikken stem.

Na de oefening volgen een ontspannen evaluatie, grapjes en twee nieuwe oefeningen, met verwisselde rollen. Bij de reanimatie van een ‘drenkeling’ jaagt brandweervrouw Leonie (37) Arjan weg, die voor bemoeial speelt.

Leonie was vijf jaar bij de betaalde brandweer in Rotterdam, totdat ze naar Zuid-Beijerland verhuisde en zich daar als vrijwilliger aanmeldde. „Het is een meevaller als zo iemand zich aanmeldt”, glimlacht Jo. „We hebben wel een jeugdbrandweer, maar dat levert nog niet veel extra aanmeldingen op. Het korps moet er wel redelijk zeker van zijn dat een jongere bij de brandweer blijft. Een basisopleiding kost algauw 15.000 euro”

Dubbele oproep

Woensdag waren er overdag maar drie brandweervrijwilligers in Zuid-Beijerland. Onder hen Frank, die in Nieuw-Beijerland woont, maar in Zuid-Beijerland werkt.

Hoe lost Bestebreur zo’n tekort op bij een melding van een brand of ongeval? „We alarmeren dan ook de dichtstbijzijnde post in de omgeving. Als er dan in totaal zes man bij het incident aankomt, is er toch voldoende personeel voor een inzet.”

Ondertussen zet het korps modernere methoden in voor de werving van vrijwilligers. Sinds augustus zit de brandweer Zuid-Holland Zuid op Facebook. Bestebreur, hoopvol: „In november houden we tijdens het weekend de Nacht van de Brandweer. Bij partycentrum de Eendrachtshoeve proberen we jongeren met filmpjes, demonstraties en een wedstrijd te interesseren voor de brandweer. Het is een open dag, maar dan ’s avonds.”

www.brw.vrzhz.nl

„Een tekort? Begin een afdeling met jongeren”

LEUSDEN. Een tekort aan brandweervrijwilligers speelt niet alleen in de regio Zuid-Holland Zuid. Ook elders doen de korpsen er alles aan hun korpsbemensing aan te vullen.

Het aantal vrijwilligers daalt al sinds 2005 licht, zo blijkt uit recente cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek, van ruim 22.000 tot ruim 20.000 nu. Dit jaar is de daling met 421 echter sterker dan voorgaande jaren.

Voorzitter Marcel Dokter van de vakvereniging Brandweer Vrijwilligers (VBV) kent een voorbeeld waarbij het korps geen tekort heeft, maar een wachtlijst: Vinkeveen. „Dit korps heeft een jeugdbrandweer. De aanwas van onderop is daar zo groot dat de jongeren niet allemaal kunnen worden geplaatst.”

Dokter, die leiding geeft aan het korps in buurgemeente Wilnis, profiteert daarvan. „Wij krijgen aanwas van de jeugdbrandweer in Vinkeveen en Mijdrecht. Als je een tekort aan vrijwilligers wilt bestrijden, moet je een afdeling met jeugdbrandweer beginnen.”