Dat komt mede omdat er veel ex-militairen bij zijn. Ex-officieren van de Iraakse dictator Saddam Hussein hebben zich tot het jihadisme bekeerd, nadat ze na de Amerikaanse inval in 2003 op een zijspoor waren gezet. Daarnaast beschikt IS over de krijgskunst van bijvoorbeeld terroristische strijders uit Tsjetsjenië die in Irak neerstreken.

De ex-militairen zijn soennieten uit streken ten noorden en ten westen van Bagdad, waar IS dan ook snel kon oprukken. Vrijwel de hele IS-top is Iraaks. Ook het bestuur dat IS in veroverde gebieden opzet, bestaat volgens The New York Times uit „Iraakse mannen van middelbare leeftijd”. De meesten hebben eerder al grote Amerikaanse offensieven doorstaan.

In juni liep IS vanuit Syrië grote delen van Noord-Irak onder de voet. Daarbij werd veel militair materieel buitgemaakt in de stad Mosul. Het gaat om Amerikaans wapentuig zoals pantservoertuigen van het type Humvee. Veel is naar Syrië gesluisd, maar strijders zouden ook zware wapens hebben vernietigd, omdat ze die niet doelmatig konden inzetten.

Het is waarschijnlijk dat de groep luchtdoelraketten heeft, maar alleen die vanaf de schouder worden afgevuurd. Over het algemeen lijkt IS op een guerrillamacht met lichte wapens die makkelijk te vervoeren en te verstoppen zijn. IS lijkt niet opgewassen tegen luchtaanvallen en speelt daar handig op in door bevelvoering te decentraliseren en in beweging te blijven. Strijders worden volgens Franse bronnen opgeleid in mobiele trainingskampen.

In Irak heeft IS, naast de stad Mosul, vooral veel gebied langs de oevers van de Eufraat en de Tigris in handen. Tussen deze rivieren in is er ten noorden van Bagdad steun voor IS onder de soennitische bevolking. Aan de westrand van Bagdad heeft IS zich ook genesteld.

De groep is voor soennitische radicalen uit alle windstreken een alternatief voor terreurbeweging al-Qaeda. IS voert moderne propaganda. IS richt zich niet zoals al-Qaeda op een verre vijand zoals de VS, maar wil een staat. In de strijd laat IS het dan ook niet bij bomaanslagen, maar verovert het gebieden. IS heeft daar nu nog geld en mensen genoeg voor, dankzij de verkoop van buitgemaakte olie. Dat levert volgens het Pentagon zeker 1,5 miljoen dollar per dag op.