Schots referendum bepaalt historische keuze
EDINBURGH (ANP). De Schotten gaan op 18 september naar de stembus om te bepalen of ze onafhankelijk willen worden van Groot-Brittannië. Volgens de peilingen kiest een krappe meerderheid voor de unie met Engeland en Wales, die al sinds 1707 bestaat. De voorstanders van onafhankelijkheid kruipen echter steeds dichterbij en met een forse groep nog zwevende kiezers is de uitslag onvoorspelbaar.
Schotland is financieel niet afhankelijk van Engeland, omdat in het Schotse deel van de Noordzee nog voldoende olie zit voor naar schatting 24 miljard vaten. De voorstanders van onafhankelijkheid willen na afsplitsing wel een monetaire unie blijven vormen met Groot-Brittannië en het pond behouden. Londen voelt daar echter helemaal niets voor. De onduidelijkheid over de toekomst van de Schotse munt is volgens economen risicovol. Als Schotland voor onafhankelijkheid kiest, kunnen spaarders zich genoodzaakt voelen hun geld van de Schotse banken te halen, waardoor een ‘bankrun’ kan ontstaan.
Als Schotland zich afsplitst verandert de samenstelling van het Britse Lagerhuis ingrijpend. De Conservatieve Partij heeft amper aanhang in Schotland, in tegenstelling tot Labour en de Liberaal Democraten. De Conservatieven zouden met een onafhankelijk Schotland nog sterker worden en de roep om uittreding uit de Europese Unie daarmee relatief groter. Schotland wordt zelf niet automatisch lid van de EU, daarvoor moeten de 28 lidstaten eerst volgens de normale procedures toestemming geven.
De NAVO maakt zich intussen zorgen over de locatie van de Britse Trident-kernonderzeeërs. Die liggen nu in de Schotse rivier de Clyde, maar ‘Yes Scotland’ wil een kernwapenvrij land vormen. Verhuizing van de kernonderzeeërs kost echter jaren, omdat eerst een goed beveiligde nieuwe basis moet worden gebouwd.
Voor Schotse sporters heeft onafhankelijkheid eveneens consequenties: 10 procent van het Britse team was bij de vorige Olympische Spelen Schots. Maar in Schotland is curling de enige olympische sport waarvoor wordt getraind, dus sporters zullen hun heil waarschijnlijk elders zoeken.
Groot-Brittannië verliest na het referendum mogelijk niet alleen een derde van zijn landmassa, maar ook de blauwe achtergrond en het witte andreaskruis op de Britse vlag, die de Schotse vlag representeren.
Wat de uitkomst van het referendum ook is, toezeggingen voor grotere zelfstandigheid van Schotland zijn al gedaan. En door het geringe verschil tussen de ja- en nee-stemmers zijn de verhoudingen in Groot-Brittannië hoe dan ook veranderd.
