De pas aangetreden Bot wil meer dan zijn voorganger De Hoop Scheffer de samenwerking met Duitsland intensiveren. Het verbeteren van de verhouding met het buurland is voor hem een halszaak. Nederland heeft zich met zijn grote mond over de Europese begrotingsafspraken en de oorlog in Irak te veel aan de zijlijn geplaatst, zei hij vorige maand. „We moeten de poetslap over het verleden halen, zodat we weer samen door één deur kunnen”, stelde Bot maandag.

Volgens hem blijft Duitsland „de eerste partner” van Nederland. „Vanwege de economische banden, maar ook omdat we beiden uit idealistische overwegingen en niet alleen uit eigenbelang handelen in de Europese Unie”, motiveerde Bot de koerswijziging.

Ook Fischer benadrukte maandag de overeenkomsten en de sterke band tussen Duitsland en Nederland. De onenigheid over het Europese stabiliteitspact deed hij af als een „familieruzie.”

Die zogeheten familieruzie laaide hoog op toen minister Zalm van Financiën Duitsland in december op de vingers tikte wegens schending van de Europese begrotingsregels. De EU-lidstaten hebben met elkaar afgesproken dat het begrotingstekort hooguit 3 procent mag bedragen. Duitsland heeft al jaren een hoger tekort, evenals Frankrijk. De Duitse minister van Financiën, Eichel, reageerde destijds furieus op de aanmaning van Zalm. Nederland zou de sfeer „vergiftigen”, aldus Eichel.

Fischer stelde maandag wel dat hij, ondanks „goede wil” om het stabiliteitspact na te leven, blijft bij de lijn van de Duitse regering. Die houdt in dat het overschrijden van de Europese norm noodzakelijk is om de economie van Duitsland uit het slop te trekken. Minister Bot toonde enig begrip voor de houding van Fischer. Economische groei in Duitsland is ook voor Nederland van belang, vindt Bot. „Een tijdelijke keuze voor groei is geen schending van het verdrag”, betoogde de bewindsman. Hij bleef echter wel hameren op naleving van het stabiliteitspact.

Met zijn coulance leek Bot zich maandag te verwijderen van zijn collega Zalm, die niets wil weten van een tijdelijke schending van de Europese begrotingsregels. De PvdA en de VVD in de Tweede Kamer reageerden daarom uiterst verbaasd op de uitspraken van Bot. Crone (PvdA) en De Grave (VVD) eisten direct opheldering over deze vermeende koerswijziging in het Nederlandse buitenlandbeleid. De parlementariërs willen volgende week een debat met Bot.

In het Radio 1 Journaal dinsdagmorgen stelde Bot de kamerleden gerust. Hij zei dat zijn uitspraken verkeerd zijn geïnterpreteerd. Hij erkende inderdaad begrip te hebben voor de problemen en de situatie van Duitsland, maar benadrukte nogmaals dat Europese lidstaten zich moeten houden aan de gemaakte begrotingsafspraken.

Minister Zalm liet dinsdagmorgen via een woordvoerder weten dat voor hem daarmee „de kous af” is. Dat geldt niet voor PvdA’er Crone. De Grave was dinsdagmorgen niet bereikbaar voor commentaar.