In Duitsland is de schimmelkaas Cambozola een groot succes. De producent, de voedselgigant Kaserei Champignon Hofmeister, leunt bewust aan tegen de naam van de Italiaanse Gorgonzola-kaas. Dit tot ergernis van de kaasmakers uit het dorp Gorgonzola en omstreken, waar deze beroemde schimmelkaas vandaan komt.

Hammakers uit Parma mogen hun beroemde rauwe en gekookte worsten in Canada niet onder eigen naam verkopen. Een Canadees bedrijf was er met de Parma-aanduiding eerder bij en verkoopt zijn hammen onder de naam ”Parma-ham”. Op een etiket van een wijnfles uit de Barberastreek is te lezen dat het een Italiaanse appellationwijn is, maar in werkelijkheid komt de drank uit de Verenigde Staten.

De sectororganisatie Federalimentare kan, als woordvoerder van de Italiaanse voedselindustrie, honderden voorbeelden opnoemen waarbij zij moedwillig in de wielen wordt gereden. Vorig jaar werden voor 2,6 miljard euro Italiaanse levensmiddelen nagemaakt. Producten waarbij de indruk wordt gewekt dat ze Italiaans zijn, berokkenen de voedselindustrie nog meer schade. De markt van etens- en drinkwaren met etiketten die refereren aan Italië door het gebruik van Italiaanse fantasienamen, de Italiaanse driekleur of verwijzingen naar Italiaanse gebieden was in 2003 goed voor 52 miljard euro.

„De totale productie van de Italiaanse foodmarkt bedraagt 103 miljard euro”, zegt Luigi Rossi di Montelera, directeur van Federalimentare. „Volgens onafhankelijke berekeningen is de foodmarkt van nep-Italiaanse artikelen over drie jaar goed voor 110 miljard euro.” Dan is er ongeveer evenveel echt als vals in omloop. De levensmiddelenmarkt is na de metaalindustrie de op een na belangrijkste economische sector van Italië. In Europa verdienen alleen Frankrijk en Duitsland meer aan levensmiddelen.

Volgens een onderzoek van het Italiaans Centraal Bureau voor de Statistiek noemen buitenlanders als ze aan Italië denken eerst steden, zoals Rome, Venetië en Florence. Daarna volgen direct levensmiddelen (kaas, vleeswaren, wijn, olijfolie en pasta) en de gastronomie. Vooral in West-Europa en de VS staan Italiaanse levensmiddelen hoog aangeschreven. En juist daar komen de namaakproducten vandaan. Vooral de VS is goed in het imiteren. In Europa is het moeilijker wegens communautaire wetten die specifieke producten met geografische herkomst beschermen.

Een bijkomstig probleem is dat Italiaans eten beschouwd wordt als onderdeel van een levensstijl. Of producten uit Italië afkomstig zijn, is voor veel mensen een bijzaak. Volgens Giuseppe de Rita, directeur van het Centraal Bureau voor de Statistiek, staat de Italiaanse gastronomie in het buitenland vooral synoniem voor pizza en pasta. Dat zijn nogal generieke producten, die niet per se alleen in Italië worden gemaakt.

Oplossingen hebben De Rita en Rossi di Montelera ook. „We moeten communiceren dat een product echt Italiaans is door het te certificeren.” In de Benelux krijgen restaurants die aan bepaalde eisen voldoen wat betreft kwaliteit en echtheid een sticker met waarborgstempel op hun deur. „Ook moeten de prijzen beter worden gedifferentieerd. De meeste Italiaanse levensmiddelen zijn hoog geprijsd. Veel imitatie vind je echter vooral in de lagere categorieën. Daar moeten we ook zitten.”

Ook willen beide topmannen dat de logistiek wordt verbeterd. Dat zal wel altijd een probleem blijven, omdat de Italiaanse levensmiddelenindustrie vooral een zaak is van kleine producenten, verspreid over het gehele land. Italië doet het slecht in de export. Vorig jaar ging maar 15 miljard euro aan levensmiddelen de grens over.

De Rita steekt ook de hand in eigen boezem. „Gisteren at ik in een duur restaurant in de binnenstad van Rome. De kwaliteit was zeer slecht. Zolang we dat toestaan, hoe kunnen we het buitenland overtuigen dat het belangrijk is Italiaanse levensmiddelen in huis te hebben?”