„Impressionisme ontstond op 13 november 1872”
PARIJS (ANP). Het impressionisme werd geboren op 13 november 1872, om vijf over half acht ’s ochtends. Op dat precieze tijdstip maakte de Franse schilder Claude Monet een schilderij van de zonsopkomst, gezien vanuit zijn hotelkamer aan de haven van Le Havre. Het doek kreeg de naam ‘Impression, soleil levant’ (Impressie: zonsopkomst) en daar dankt de kunststroming haar naam aan.
De Amerikaanse wetenschapper Donald Olson heeft het exacte tijdstip van schilderen uitgerekend, is dinsdag bekendgemaakt. Olson keek eerst naar hoe de haven eruitzag op het schilderij. Zo wist hij precies in welke kamer van welk gebouw Monet stond. Vervolgens keek hij naar de stand van de zon en naar het getij.
Dat leverde 19 mogelijke data op, in januari en november in 1872 en 1873. Op 13 van de 19 dagen was het stormachtig en regenachtig. Die dagen vielen af, want het weer op het schilderij is kalm.
Olson keek vervolgens naar rookwolken op het schilderij. Die trekken naar het westen, wat betekent dat de wind uit het oosten moet komen. Opnieuw vielen vier dagen af. Twee data bleven over: 13 november 1872 en 25 januari 1873. Bij het signeren had Monet achter zijn naam ’72 gezet. Het schilderij moet dus zijn gemaakt op 13 november 1872, concludeert het Musée Marmottan Monet in Parijs, waar deze maand een tentoonstelling opent.
De zonsopkomst van Monet werd in 1874 voor het eerst tentoongesteld. Het doek bracht een schok teweeg. Een criticus gebruikte de term impressionisme om het kunstwerk te omschrijven, omdat hij het niet meer dan een onaffe indruk vond. De naam bleef hangen.
Schilders uit het impressionisme wilden direct op doek vastleggen wat ze zagen. De schilderijen zijn momentopnames, zonder de strakke opzet van schilders van vroeger. Bekende impressionisten zijn behalve Monet schilders als Vincent van Gogh, Edouard Manet, Edgar Degas, Paul Cézanne, Paul Gauguin, Henri de Toulouse-Lautrec en Georges Seurat.