Het is donderdag precies een jaar na de aanslag met chemische wapens van het Syrische leger op eigen burgers. De Syrische wapens zijn inmiddels onder internationaal toezicht vernietigd.

In de Arabische wereld regende het complottheorieën. De Syrische president Assad zou zijn tegenstanders schaakmat hebben gezet en zijn legitimiteit hebben heroverd. Dit laatste leek bevestigd te worden door de vredesconferentie over Syrië die in februari in Genève plaatsvond.

In de maanden daarna is de situatie in het Midden-Oosten alweer dramatisch gewijzigd. In de berichtgeving is Syrië naar de achtergrond verdwenen. Er wordt nog weinig vernomen over een politieke oplossing voor het Syrische conflict. Het Westen kijkt machteloos toe.

De jaren van burgeroorlog hadden in Syrië een gevaarlijk vacuüm gecreëerd. Daarin kon IS ontstaan. Dit netwerk riep een islamitisch kalifaat uit dat de grenzen in het Midden-Oosten uit 1917 volledig doorkruist. Westerse veiligheidsdiensten waarschuwen dat IS momenteel een direct gevaar voor het Westen vormt en daarom vernietigd dient te worden.

In Irak stelde het Westen aanvankelijk zijn hoop op het –door de Amerikanen en NAVO getrainde– Iraakse leger, maar dat stortte vrijwel volledig in elkaar. Dit noodzaakte het Westen naar een derde partij te zoeken die als front tegen IS kon dienen. Dit werden de Iraakse Koerden.

In buurland Syrië blijkt het leger na meer dan drie jaar oorlog gehard te zijn en in staat om de strijd tegen de IS aan te gaan. In het Westen is dat nog moeilijk te verkopen, want dat is er officieel nog op uit Assad ten val te brengen.

In Syrië steunde het Westen daarom een derde partij, de gematigde oppositie. Het bestaan daarvan werd in Arabische media echter een „mythe” genoemd. Ook president Obama ziet dit (inmiddels) zo. Enkele dagen geleden noemde hij deze oppositie „een verzameling voormalige boeren, doktoren en ingenieurs. Het idee dat het bewapenen van deze rebellen een verschil zou hebben gemaakt, is een fantasie.”

Voordat IS in Irak een factor van betekenis werd, bouwde hij geduldig een machtsbasis op in de Syrische provincies Raqqa en Deir al-Zor. Hier werkt IS momenteel aan zijn staatsproject. De afgelopen dagen zijn daar zelfs meer dan 900 leden van de Shueitatstam vermoord.

Strategisch denken en tactisch verrassend handelen behoren tot de sterke punten van IS. Terwijl alle aandacht momenteel uitgaat naar de Amerikaanse bombardementen in Irak, nadert IS de Syrische stad Aleppo, die elk moment in zijn handen kan vallen.

De belangrijke grensplaats Azaz aan de Turkse grens werd reeds door IS veroverd, die hiermee vrijwel geheel Noord- en Oost-Syrië overheerst. Arabische diplomaten vermoeden dat het aantal IS-strijders de 100.000 nadert.

Het bestrijden van IS gevaar vereist dringend een nieuwe westerse benadering van Syrië.