Commentaar: Er gebeurt meer dan wij weten
Er gebeurt meer dan wij weten. Meer ook dan waarover gesproken kan worden. Dat is voor de meeste mensen moeilijk te verteren, want zij willen alles weten, alle informatie hebben. Onder de dekmantel van openheid en transparantie. Twee vragen stellen mensen zichzelf zelden: Waarom wil ik iets weten. Wat heb ik eraan om ‘het’ te weten. Wie die twee vragen eerlijk op zich laat inwerken, beseft dat veel ‘wetenswaardigheden’ alleen maar de nieuwsgierigheid bevredigen. En verder niet nuttig zijn.
Elke ambtsdrager zal bovenstaande beamen. In zaken van kerkelijke tucht kan zich binnen de gemeente een geruchtencircuit vormen, soms zelfs gevoed door het voorwerp van de kerkelijke tucht zelf. Vanuit de gemeente worden er vragen gesteld aan de kerkenraad, desnoods tijdens de ledenvergadering. Want ieder wil weten wat er nu eigenlijk aan de hand is. Maar de kerkenraad moet zwijgen, heeft ambtsgeheim. Hoe de geruchtenstroom ook aanzwelt, welke halve waarheden of pertinente onwaarheden er ook de ronde doen. Ambtsdragers doen er, als het goed is, het zwijgen toe. In het belang van betrokkenen, in het belang van de gemeente, in gehoorzaamheid aan de Koning van de Kerk. Dat zwijgen leidt al snel tot verontwaardiging binnen de gemeente. Die kerkenraad laat alles maar op zijn beloop, doet niets, laat de zonde maar voortwoekeren.
Natuurlijk doet, als het goed is, de kerkenraad wel wat; handelt hij naar Mattheüs 18 en in de lijn van de kerkorde. Maar dat blijft, zo is te hopen, binnenskamers. Gemeenteleden doen er goed aan de kerkenraad vertrouwen te geven. Er gebeurt meer dan we weten. Er gebeurt ook meer dan we hoeven te weten.
Op politiek gebied is het niet anders. Dat heeft met name premier Rutte de achterliggende dagen ervaren. De mensen willen weten, alles weten. In de gesprekken met de pers werd hem het vuur na aan de schenen gelegd om het naadje van de kous te openbaren. Dat is op zich begrijpelijk, want de ramp met vlucht MH17 heeft niet alleen nabestaanden en betrokkenen, maar elke Nederlander diep geraakt. Toch zijn er ongetwijfeld zaken waarover de bewindsman niet kan en mag spreken. Omdat er meer gebeurt dan openbaar mag komen. Er zijn momenten dat zelfs journalisten moeten weten te stoppen met doorvragen. Om schade, misschien wel gevaar voor mensenlevens, te voorkomen. De spanning was onder het spervuur van vragen bij Rutte soms voelbaar; open en transparant willen zijn, maar niet alles op straat kunnen brengen.
De ongemakkelijkheid was bij momenten ook merkbaar in de Tweede Kamer, waar premier Rutte en minister Timmermans de Kamerleden informeerden over de stand van zaken. Daar heeft de Kamer ook recht op. Maar een kabinet heeft –zeker in zaken die boven alle partijpolitiek verheven zijn– ook vertrouwen nodig. Achteraf mag daarover verantwoording worden gevraagd. De wijze waarop de bewindslieden hun beleid van afgelopen dagen hebben gemaakt, en verantwoord in de pers en de Kamer, verdient respect en vertrouwen. Ook in die dingen die niet gezegd konden worden.