Historisch bezoek Assad aan Turkije
De Syrische president Bashar Assad is dinsdag begonnen aan het eerste staatsbezoek ooit van een Syrisch staatshoofd aan Turkije. Het is voor het eerst dat een Syrisch staatshoofd het buurland bezoekt sinds de onafhankelijkheid van Syrië in 1946. Het bezoek markeert de geleidelijke verbetering in de betrekkingen tussen de buurlanden, die jarenlang recht tegenover elkaar stonden.
Assad werd samen met zijn vrouw Asma verwelkomd door de Turkse minister van Buitenlandse Zaken, Abdallah Gül. Syrië is het afgelopen jaar ernstig geïsoleerd geraakt door de aanval op Irak door de Verenigde Staten, die het land ervan verdenken het terrorisme en het verdreven regime van Saddam Hussein in Irak te steunen. De VS staan zelfs op het punt om sancties tegen het land in te stellen. Volgens Turkse politieke analisten is het daarom meer dan logisch dat Syrië steun zoekt bij Turkije.
De relatie tussen Turkije en Syrië is aanzienlijk verbeterd sinds eind jaren ’90, toen Turkije nog dreigde zijn leger in te zetten tegen het buurland omdat het Koerdische rebellen asiel verleende en steunde. De militaire dreiging dwong de Syrische regering in Damascus destijds de Koerdische rebellen en hun leider Abdullah Öcalan uit te wijzen.
Maar de Amerikaanse aanval op Irak, waar zowel de Turken als de Syriërs fel tegen waren, heeft de landen dichter bij elkaar gebracht. Turkije en Syrië grenzen aan de autonome Koerdische zone in Irak en beide landen vrezen dat de Koerden daar een onafhankelijke staat willen uitroepen, wat de Koerdische minderheden in Turkije en Syrië zou kunnen inspireren tot het doen van eenzelfde stap.
De Syrische president Assad zal tijdens zijn bezoek aan Turkije onder meer besprekingen voeren met de Turkse president Ahmet Necdet Sezer en premier Recep Tayyip Erdogan.
Belangrijke geschilpunten tussen de twee landen zijn het water van de Eufraat en een oud grensgeschil. Syrië verwijt Turkije met behulp van grote stuwdammen veel te veel water af te tappen uit de rivier de Eufraat. Een akkoord uit 1987 stelt dat Turkije 500 kubieke meter water per seconde moet laten doorstromen, maar dat moet volgens Damascus worden bijgesteld. Bovendien houdt Turkije vooral in de zomermaanden water achter, zo luidt het Syrische verwijt. De 2800 kilometer lange Eufraat stroomt van Turkije via Syrië naar Irak.
Voorts maakt Damascus nog steeds verbitterd en verwoed aanspraken op Hatay, een stuk land in Turkije rond de plaatsen Antakya en Iskenderun of Alexandretta. De Turken hebben dat volgens Damascus onterecht van Syrië afgetroggeld toen Syrië nog Frans mandaatgebied was van de Volkenbond. Het hoort sinds 1939 bij Turkije.
Israël heeft het bezoek van Assad aan Turkije, waarmee het zeer vriendschappelijke betrekkingen onderhoudt, aangegrepen om onderhandelingen te voeren met Syrië. De Israëlische regering heeft Turkije een aantal berichten overgebracht die het moet doorspelen aan de Syrische president. De Israëlische ambassadeur in Ankara zal naar verwachting besprekingen houden met premier Erdogan op de dag na het vertrek van president Assad uit Turkije.