Rogge maaien op traditionele wijze
ZWARTEWATERSKLOOSTER. Maaien met de zende, wellen met de welhaak, dan de rogge in garven binden en aan de garste zetten. Het zijn uitdrukkingen die de meeste mensen niks zeggen, maar oudere boeren in Overijssel en Drenthe weten dan precies waar je het over hebt: het maaien van de rogge.
Na de oogst wordt de stoppelknol gezaaid, bestemd voor het vee. Doe je dat na 10 augustus dan worden de knollen knikkers en kun je er niet mee.
De boerentaal klonk dinsdagochtend in Zwartewatersklooster, een gehucht in de Overijsselse gemeente Zwartewaterland. Albert Hokse (81), Cornelis Bloemhof (79) en Jan Bouwman (84) maaien de rogge, samen met een club andere vrijwilligers die verbonden zijn aan informatiecentrum De Veldschuur Bid en Werk in Rouveen.
Het maaien van het gewas in het buurtschap even ten noorden van Hasselt is een jaarlijks terugkerend evenement, zij het kleinschalig. Tijdens de eveneens traditionele oogstdag op 13 augustus rond het nabij gelegen informatiecentrum De Veldschuur wordt deze rogge op ouderwetse wijze gedorst. En er is van alles te zien en te doen voor bezoekers, jong en oud.
De oude bazen maaien en wellen alsof ze nooit anders gedaan hebben. „Tot ons dertigste deden wij het op deze wijze’, zeggen de heren.
De jongere garde is aan het ploeteren, hannesen en klunzen. De gele halmen op de juiste en meest efficiënte wijze vellen, blijkt nog niet zo gemakkelijk. Dit keer is het extra lastig want er groeit veel gras tussen de rogge. „Meelegras”, bromt Bouwman. „Niet goed.”
Voor Bouwman, woonachtig in het naburige Staphorst, is het om meer dan één reden een bijzondere dag. Hij is jarig. Op de taart, die hij nog niet heeft gehad, zouden 84 kaarsjes moeten staan.
Dat hij verjaart, zegt Bouwman overigens pas halverwege de ochtend, waarop de andere maaiers tussen de gele stengels de welhaak en zende subiet neerleggen en uitbundig voor hem zingen.
Toevallige passanten en bezoekers zingen een deuntje mee. Dan is er koffie uit de thermosfles en koek met stukjes. De kaken malen. De heren kijken zorgelijk naar de rogge. Vroeger was het beter. Tegen twaalven bakken dames pannenkoeken. Wie hard werkt, moet goed eten.