Nederlander Wim van den Burg woont in een van de getroffen dorpen, Mpeketoni. Zondagavond rond acht uur hoorde hij schoten, vlak bij zijn boerderij. Vanaf het dakterras zag hij vervolgens wat er gaande was. „Lichtflitsen en vlammen overal boven het dorp, op zo’n 1,5 kilometer van ons huis. Het was verschrikkelijk”, zegt hij telefonisch.

Toen het geweervuur dichterbij kwam, besloot hij zich met zijn vrouw en 5-jarig zoontje te verstoppen in een maisveld. De extremisten lieten zijn huis ongemoeid, maar de volgende ochtend zag Van den Burg in het dorp de ontstellende gevolgen van de schietpartijen van de vorige avond. In de staten lagen tientallen lichamen. „De situatie was onbeschrijfelijk,”

„We hadden altijd gehoopt dat dit hier niet zou gebeuren”, zegt Van den Burg. De relaties tussen moslims en christenen in het dorp waren volgens hem goed. „Ik kom hier al 25 jaar. Ik merkte nooit iets van spanningen.”

De Keniaanse president Uhuru Kenyatta deed het dindsdag echter anders voorkomen. Hij zei bewijs te hebben voor de betrokkenheid van „lokale politieke groeperingen” bij de aanslag, „Dit is daarom geen terroristische aanval van al-Shabaab.”

Zijn toespraak was olie op het vuur voor veel Kenianen. Die waren al uitermate gefrustreerd vanwege de rol van politie en leger rond de aanslag. Een uur na het begin van de aanval in Mpeketoni, zondagavond 8 uur, vroeg de lokale politie om versterking. Die kwam de volgende ochtend pas. De extremisten konden urenlang ongestoord hun gang gaan.

Daarbij komt het feit dat westerse landen al weken geleden waarschuwden voor aanslagen in de kustregio. Eerdere berichten in Keniaanse media wijzen er bovendien op dat er in Mpeketoni al langer dreiging van terreur was. Op 30 maart werd er vlak voor de dienst een gedetoneerde handgranaat gevonden in een kerk.

Critici hekelen het feit dat de president politiek voordeel lijkt te willen behalen uit de situatie. In Mpeketoni wonen veel Kikuyu’s, stamgenoten van de president. Zijn vader, Jomo Kenyatta, gaf het land rond Mpeketoni aan hen. Traditioneel wonen er met name islamitische Swahili’s.

Een gegeven is dat de stijl en de schaal van de aanvallen anders zijn dan gebruikelijk bij al-Shabaab: vrouwen en kinderen werden ongemoeid gelaten. Dinsdag kwam echter wel naar buiten dat er twaalf vrouwen uit Mpeketoni zijn ontvoerd. Hun echtgenoten zouden zondag niet thuis zijn geweest.

Al-Shabaab kan van tactiek veranderd zijn, maar samenwerking met lokale milities zou volgens deskundigen ook mogelijk zijn geweest. Ze heeft nog nooit aanslagen opgeëist die ze later niet bleek te hebben gepleegd. Al-Shabaab hekelt de presentie van Keniaanse troepen in Somalië.