Buitenland

Porosjenko: pragmaticus die bereid is te schipperen

AMSTERDAM (AP). Sinds Oekraïne in 1991 onafhankelijk werd is de politiek er beheerst door dogmatisme. Daar lijkt nu verandering in te komen, want dogmatisme, dat is iets waarvan Petro Porosjenko, die zaterdag wordt beëdigd als president, allerminst last heeft. De kritiek op hem luidt nu juist dat het een raadsel is wat zijn politieke denkbeelden zijn - en dat nog wel in een periode waarin Oekraïne een duidelijke richting probeert te vinden. Maar Porosjenko doet niet aan ideologie en misschien hebben de kiezers, die hem op 22 mei al in de eerste ronde tot president kozen, juist geredeneerd dat het land behoefte heeft aan een flexibele leider, die bereid is te schipperen.

6 June 2014 18:22Gewijzigd op 15 November 2020 11:12
Porosjenko, donderdag in Normandië, temidden van Merkel en Poetin. Foto AFP
Porosjenko, donderdag in Normandië, temidden van Merkel en Poetin. Foto AFP

„Hij is een heel slimme man die in vergelijking met anderen hard kan werken en hij is ook een zakenman en weet dat compromissen noodzakelijk zijn”, zei Larisa Kiritsjenko, een 55-jarige lerares uit Kiev, op de dag van de verkiezingen.

Porosjenko is voor het verstevigen van de banden met de Europese Unie, maar wil ook de relatie met Rusland zo snel mogelijk herstellen. Dat moet dan wel een relatie op basis van gelijkwaardigheid zijn, die de Oekraïense wens om de betrekkingen met de EU aan te halen niet in de weg staat. „Om op basis van gelijkwaardigheid met Rusland te kunnen praten, moeten we een sterke staat opbouwen”, zei hij vorige maand op een campagnebijeenkomst.

De eerste mogelijkheid voor Oekraïne en Rusland om toenadering tot elkaar te zoeken diende zich vrijdag aan in Normandië, waar zowel Porosjenko als de Russische president Vladimir Poetin de herdenking van D-Day bijwoonde. Een officiële afspraak zat er nog niet in, vooralsnog heeft Rusland Porosjenko nog niet eens erkend als president van Oekraïne, maar de twee mannen spraken elkaar toch al een kwartiertje over hun belangrijkste geschillen.

Erkenning van president Porosjenko is een van de drie eisen die de Amerikaanse president Barack Obama en de Britse premier David Cameron donderdag aan Rusland hebben gesteld om strengere sancties te voorkomen. Ook moet Rusland zijn steun aan de pro-Russische separatisten in het oosten van Oekraïne intrekken en de toestroom van wapens uit Rusland naar Oekraïne een halt toeroepen.

Porosjenko heeft gezegd direct na zijn beëdiging met een uitvoerig plan te zullen komen om een eind te maken aan de vijandelijkheden in het oosten, waar bij gevechten tussen separatisten en het Oekraïense leger meer dan tweehonderd doden zijn gevallen. Hij heeft beloofd door middel van onderhandelingen op vreedzame wijze een eind aan de opstand te zullen maken, maar heeft ook een dreigender toon aangeslagen, door de separatisten met losgeslagen Somalische piraten te vergelijken en te zeggen dat hij zal verhinderen dat ze nog meer chaos veroorzaken. Mogelijk zal hij proberen de gemoederen tot bedaren te brengen door de regio’s meer macht te geven en bepaalde bevoegdheden, zoals die om gouverneurs aan te wijzen, op te geven.

Een andere prioriteit van Porosjenko is het organiseren van vervroegde parlementsverkiezingen. Het parlement bestaat in meerderheid uit aanhangers van Viktor Janoekovitsj, die in februari na maanden van demonstreren werd verdreven als president, en verkiezingen staan pas gepland voor 2017. Om de economische hervormingen te kunnen doorvoeren die het Internationaal Monetair Fonds als voorwaarde heeft verbonden aan noodzakelijke leningen heeft Porosjenko echter een parlement nodig dat met hem wil samenwerken.

„Porosjenko is vele malen op het hart gedrukt dat hij niet dezelfde fouten moet maken als Joesjtsjenko”, zegt politicoloog Taras Berezovets, doelend op Viktor Joesjtsjenko, die president werd dankzij de Oranjerevolutie van 2004. Joesjtsjenko liet na om direct nadat hij president was geworden parlementsverkiezingen uit te schrijven en toen hij dat uiteindelijk wel deed ‘was de economische situatie verslechterd, vertrouwden de mensen de regering niet meer en verloor hij’, aldus Berezovets.

De 48-jarige Porosjenko is een miljardair die zijn fortuin vergaarde als chocoladefabrikant. De Chocoladekoning, zoals hij wordt genoemd, begon in 1991 met de import van cacaobonen naar de toenmalige Sovjet-Unie en legde later met zijn snoepfabriek Roshen de basis voor een zakenimperium dat ook een scheepswerf en een van de grootste tv-zenders van Oekraïne omvat. Anders dan veel andere Oekraïense miljardairs vergaarde Porosjenko zijn kapitaal niet dankzij duistere privatiseringen in de post-Sovjettijd, wat hem de reputatie van ‘goede magnaat’ opleverde.

Porosjenko maakte zijn entree in de politiek in 1998 als parlementslid voor een pro-Russische partij en was in 2001 een van de oprichters van de Partij van de Regio’s, die Janoekovitsj aan de macht hielp. Drie jaar later echter steunde hij de Oranjerevolutie, die uitbrak nadat Janoekovitsj als winnaar van frauduleus verlopen presidentsverkiezingen uit de bus was gekomen.

Na korte tijd te hebben gediend als nationaal veiligheidschef was hij tussen oktober 2009 en december 2012 respectievelijk minister van buitenlandse zaken en minister van economie. Die laatste post bekleedde hij onder president Janoekovitsj. Toen er in november een opstand uitbrak tegen Janoekovitsj, omdat die plotseling besloot geen samenwerkingsverdrag met de Europese Unie te sluiten, maar in plaats daarvan de banden met Rusland te verstevigen, schaarde Porosjenko zich aan de kant van de demonstranten.

Toen het Oekraïense tijdschrift Korrespondent hem vorig jaar voor de voeten wierp dat hij in 2012 toch weer met Janoekovitsj in zee was gegaan, verdedigde hij zich door te zeggen dat hij bereid was geweest zijn reputatie in de waagschaal te stellen, om de weg vrij te kunnen maken voor een handelsakkoord met de Europese Unie.

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer