Het is halfnegen maandagochtend. Bij de protestants-christelijke basisschool De Ontdekking, midden in de Apeldoornse wijk Sprenkelaar, leveren ouders hun kinderen af. De school ligt in het gebied waar geen gas beschikbaar is. Maar bijna niemand maakt er een punt van.

„Het meest lastige is dat je niet kunt koken”, zegt een vrouw die haar dochter naar school brengt. „Dus ja, we hebben lekker gebarbecued. En straks ga ik naar mijn vader in Heerde, om daar voor vanavond een maaltijd te koken. Ik heb zes kinderen, dus je moet wel zorgen dat er wat op tafel komt.”

En het douchen? „Ach, eigenlijk zijn we heel erg verwend. Je krijgt er niets van als je een keertje koud doucht.” Haar dochter protesteert luidkeels. „Nou, ik ga wel in het zwembad douchen. Daar is het tenminste warm.” Ze schiet een vriendinnetje op het schoolplein aan. „Of kan ik bij jullie douchen?”

Er zijn maar weinig mensen die naar het zwembad gaan om te douchen. „Dan moet dat toch met je bikini aan”, lacht een vrouw. „Veel te onhandig. Ik kook wel wat water in de waterkoker. Met een washandje kom je een heel eind.”

Badderen

Bij de kassa van zwembad De Sprenkelaar, aan de rand van de wijk, arriveert juist een vader met zijn zoontje. „We wilden alleen even badderen, maar we gaan nu ook maar even zwemmen”, zegt hij.

„Dat horen we natuurlijk graag”, zegt de vrouw achter de kassa. Het aanbod om gratis te douchen geldt voor iedereen in de wijk, maar het loopt niet storm. „Gisteren zijn er iets van dertig mensen geweest”, weet ze. „En vandaag? Het is nu halftien, we zijn open sinds zeven uur. In die tijd zijn er hier zes mensen gekomen om te douchen.”

Misschien dat het vanavond storm loopt, schat ze in. „Dan zijn de kinderen uit school en hebben ze gegeten. Wellicht dat ze dan nog even gewassen worden en in hun pyjamaatje terug naar huis gaan.”

Vergoeding

Zoveel is duidelijk: het gaslek verbroedert de wijk. Op het schoolplein en op de straathoek staan groepjes ouders te praten, over maar één onderwerp: geen gas. „Gisteren was het gewoon gezellig druk op straat”, zegt een buurtbewoonster. „Normaal zie je op zondag nooit iemand lopen, nu spreken de mensen elkaar aan.”

En wat ook leuk is: de vergoeding die Liander ter beschikking stelt. Die komt neer op 120 euro voor iedere dag zonder gas. „Dat tikt wel door”, zegt een vrouw op de fiets met een glimlach.

Als het gaslek tot komend weekend duurt, betekent dat een kleine duizend euro voor iedere getroffen huishouding. Voor Liander is dat een flinke strop: met 1300 getroffen woningen komt het uit te keren bedrag al snel boven een miljoen euro uit – en daar zijn alle kosten voor het repareren nog niet in meegeteld. Of en hoe die kosten verhaald kunnen worden op de veroorzaker, waterbedrijf Vitens, is nog niet helder.

Het lek ontstond toen Vitens vrijdagmorgen per ongeluk een gas- en waterleiding kapottrok. Daardoor kwam er water en modder in de gasleiding terecht, wat de leidingen en de meters kan beschadigen. Intussen zijn medewerkers van verschillende bedrijven met man en macht bezig de problemen op te lossen. Busjes en graafmachines rijden af en aan door de wijk.

Om de 30, 40 meter herhaalt zich hetzelfde tafereel: een flink gat in de stoep, een grote berg grond eromheen en een paar hekken voor de veiligheid. In al die gaten ligt de gasleiding bloot. Werknemers van diverse gespecialiseerde bedrijven uit de wijde regio zuigen de leidingen leeg, zoals op de hoek van de Augustinusstraat en de Anklaarseweg. Een veredelde stofzuiger steekt in de gasleiding. „Dat duurt wel even”, zegt een van de twee mannen die deze locatie voor hun rekening nemen. Naast hen staat een camera op een springveer. Die gaat, als dit gedeelte van de gasleiding is leeggezogen, de buis in. Het moet zeker zijn dat dit gedeelte veilig verklaard kan worden. En dan is het tijd voor het volgende gat – er zijn er vele, vele tientallen.

Op de treeplank van een vrachtwagen van Liander zitten een paar medewerkers uit te blazen. „Ben je de hele nacht doorgegaan?” vraagt een man aan z’n collega. Hij knikt.

Bewoners hoeven intussen niet op een houtje te bijten. Ze kunnen op elektrische pitten koken in buurtcentrum Het Atrium, elke dag tussen 16.00 en 20.00 uur.

En anders bieden magnetron of oven wel uitkomst. „In Engeland zijn er hele volksstammen die alleen maar de oven gebruiken”, reageert ene Eric op internet op een opmerking van een buurtbewoner. Volgen hem is dit „een mooie gelegenheid om met een andere manier van koken te experimenteren.”