ISIL is ontstaan uit Tawhid wal-Jihad, die zich onder de beruchte Jordaniër Abu Musab al-Zarqawi keerde tegen de Amerikanen in Irak. De groep viel niet alleen Amerikaanse en Iraakse militairen aan, maar pleegde ook zelfmoordaanslagen op sjiitische moslims en christenen.

Al-Zarqawi kwam in 2006 om het leven door een Amerikaanse luchtaanval. Sindsdien voeren Irakezen de groepering aan. Sinds 2013 noemt ze zich Islamitische Staat van Irak en de Levant. De huidige leider is Abu Bakr al-Baghdadi.

De terreurgroep heeft flink aan invloed gewonnen sinds het conflict in Irak tussen de sjiitische regering en soennitische groepen escaleerde en doordat ze in buurland Syrië vecht tegen president Bashar al-Assad. In beide landen doet ISIL inmiddels haar invloed gelden in flinke gebieden.

In Syrië is ISIL niet alleen in conflict met het regeringsleger, maar ook met andere rebellengroeperingen, waaronder het eveneens radicale Al-Nusra Front.

ISIL staat erom bekend ook in Syrië burgers niet te sparen. In sommige gebieden heeft de groep de islamitische wetgeving sharia ingevoerd. Voor ISIL vechten in Syrië ook moslims uit Noord-Afrika, de Arabische golfstaten en vrijwilligers uit Europa.