Greppel als einde van de Koerdische droom
BAGDAD. De huidige situatie in Irak wordt gekenmerkt door een structurele politieke malaise, epidemische corruptie en sektarisch geweld dat steeds moeilijker te bedwingen blijkt. Tegen deze achtergrond lijkt de semi-autonome regio van Iraaks-Koerdistan bijna een baken van rust en stabiliteit, maar schijn bedriegt.
De autoriteiten in Iraaks-Koerdistan doen er alles aan om het beeld van een stabiel Koerdistan in stand te houden, in de hoop buitenlandse investeringen aan te trekken. In werkelijkheid is de zaak echter minder rooskleurig.
In september 2013 werden er in Iraaks-Koerdistan parlementsverkiezingen gehouden, maar acht maanden later is men er nog steeds niet in geslaagd een regering te vormen. Ook de invloed van al-Qaida groeit en bekend is dat de Islamic State of Iraq and Syria (ISIS) zich onder inkomsten verschaft door afpersing van de middenstand in Koerdische steden zoals Mosul.
Bovendien blijken honderden jongeren uit Iraaks-Koerdistan als jihadisten naar Syrië te zijn vertrokken. De Koerdische president Masud Barzani heeft de hieruit voortvloeiende veiligheidsrisico’s aangegrepen om een onder Koerden uiterst omstreden project te starten.
Momenteel wordt er een 30 kilometer lange, diepe greppel gegraven tussen Iraaks-Koerdistan en de Koerdische provincies in Syrië. De autoriteiten van Iraaks-Koerdistan hadden eerder al grensposten gesloten, maar na voltooiing van deze greppel zullen Iraaks- en Syrisch-Koerdistan volledig van elkaar gescheiden zijn.
De kwestie kwam vorige maand aan het licht door een artikel van de Syrische journalist Rodi Mohammed Amin, die de werkzaamheden aan de greppel eigenlijk per toeval ontdekte. Amin vertelde later dat hij door de Iraakse peshmergamilitie werd bedreigd. Ze gaven hem de keuze tussen onmiddellijk vertrekken of door hen worden doodgeschoten. Sindsdien heeft de greppel de woede van Koerden wereldwijd gewekt.
Duizenden Koerden aan weerszijden van de Syrisch-Iraakse grens begonnen uit protest hier kampen op te slaan en in Turkije startten 10.000 Koerdische politieke gevangenen op 20 april een hongerstaking om op deze wijze uitdrukking te geven aan hun afkeuring over deze greppel.
De autoriteiten in Iraaks-Koerdistan stellen dat de greppel bedoeld is om uit Syrië afkomstige terroristen te weren, maar veel Koerden vermoeden dat dit niet de werkelijke reden is.
De Koerden dromen ervan om ergens in de toekomst één onafhankelijke Koerdische staat te kunnen uitroepen en de Koerdische Democratische Partij van Barzani zag hierbij altijd een leidende rol voor zichzelf weggelegd. Dit veranderde echter plotseling toen de Syrische Koerden begin dit jaar hun eigen autonome provincie uitriepen.
Alom werd dit geïnterpreteerd als een versterking van de Koerdische hoop op een eigen staat die alle Koerden zou omvatten. Probleem hierbij was echter dat de autonome Koerdische gebieden in Syrië worden bestuurd door de aan de PKK gelieerde Democratische Unie Partij (PYD). Barzani zag deze PYD als een regelrechte bedreiging voor zijn eigen machtspositie.
En dus bond Barzani de strijd aan met de Syrische PYD, die hij ervan beschuldigde stiekem samen te werken met het Syrische regime in Damascus. Waarmee hij eigenlijk zei dat ze verraders waren van de Koerdische zaak en Barzani vond hierbij de Turkse premier Erdogan aan zijn zijde, die zijn eigen redenen had om de Syrische Koerden te vrezen. Vandaar dat veel Koerden ervan overtuigd zijn dat Barzani bij het aanleggen van de greppel heimelijk samenwerkt met de Turken.