De ”routekaart voor de vrede” is volgens Sharon overigens de beste manier om vrede te bereiken. „Wij zijn bereid om voort te gaan naar de tenuitvoerbrenging: twee staten -Israël en een Palestijnse staat- die naast elkaar bestaan in rust, veiligheid en vrede.”

Maar als de routekaart niet kan worden uitgevoerd omdat de Palestijnen de terreurorganisaties niet ontmantelen, zal Israël volgens hem eenzijdig stappen moeten ondernemen. Sharon trad niet in details over zijn zogenaamde ”losmakingsplan”. Het is de bedoeling dat daar in de loop van de komende maanden meer duidelijkheid over komt. Het doel van zijn plan is de Israëliërs maximale veiligheid te geven en de druk op leger en veiligheidsinstanties te verminderen.

Twee week geleden pleitte vice-premier en minister Ehud Olmert (Industrie, Handel en Arbeid) voor eenzijdige terugtrekking, als er geen akkoord kan worden bereikt met de Palestijnen. Israël moet volgens hem de grens zodanig trekken dat de bevolking van het land uit 80 procent Joden en 20 procent Arabieren bestaat. Het pleidooi van Olmert voor eenzijdige terugtrekking werd gezien als proefballon. De vroegere burgemeester van Jeruzalem moest het publiek voorbereiden op de toespraak van Sharon donderdag.

Sharon sprak van terugtrekking naar veiligheidsgrenzen en niet naar politieke grenzen. Dat wil volgens hem zeggen: Israël kan gaan onderhandelen met de Palestijnen over definitieve grenzen zodra die de terreurnetwerken ontmantelen, zoals de routekaart vereist.

Aan het begin van zijn toespraak verwees Sharon naar een probleem dat de afgelopen tijd steeds weer ter sprake komt. Sharon sprak over de plicht van zijn land om een Joodse én democratische staat te vormen. Als Israël de hele Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook in handen houdt, zal het zijn Joods-democratische karakter verliezen. Israël kampt namelijk met een demografisch probleem. De Palestijnse bevolking tussen de Jordaan en de Middellandse Zee groeit veel sneller dan de Israëlische. De Palestijnen zullen binnen tien tot twintig jaar een meerderheid vormen. De vraag is -als Israël de Westoever en de Gazastrook onder controle houdt- welke status Israël hen moet geven. Als het de Palestijnen het volledig burgerschap aanbiedt, kunnen zij een meerderheid krijgen in de Knesset. Het land verandert daarmee van een Joodse staat in een binationale staat, waarin de Joden een minderheid vormen. Dat betekent het einde van Israël als Joodse staat.

Geeft Israël hen geen gelijke rechten -maar bijvoorbeeld de status van permanent ingezetenen zonder kiesrecht- dan is het land niet langer een democratische staat. In een democratie hebben alle mensen kiesrecht. Israël zal dan een apartheidsstaat zijn.

Politici begrijpen ook dat het vasthouden aan geïsoleerde nederzettingen een zware last vormt voor de zwakke economie. Het verdedigen van de geïsoleerde nederzettingen door het leger kost handenvol geld. Dat gebeurt in een tijd waarin eenvijfde deel van de gezinnen en eenderde deel van de kinderen in armoede leven en de rijen voor de gaarkeukens steeds langer worden.

Alleen de extreem rechtse marge denkt aan een radicaal alternatief. Zij vinden dat de Palestijnen moeten verhuizen naar een van de Arabische buurlanden. De aanhangers van deze gedachte spreken eufemistisch van „transfer” (verplaatsing). Maar de grote meerderheid van de Israëliërs verwerpt zo’n etnische zuivering -wat het in feite is- op ethische gronden.

De Israëliërs kunnen evenmin veel heil verwachten van Joodse immigratie. Een zware economische crisis drukt op het land, waarbij de kloof tussen arm en rijk groeit. De voortdurende stakingen veroorzaken veel ongemak in het dagelijks leven. Israëliërs kunnen er de laatste maanden bijvoorbeeld niet zeker van zijn of hun vliegtuig op tijd vertrekt, of de telefoonlijn wordt gerepareerd of dat ze geboorten aan kunnen geven. De minister van Sociale Zaken, Zevulun Orlev, was nuchter genoeg om op de Herzliya-conferentie zelfs te waarschuwen voor massale emigratie uit Israël.

Iedereen begrijpt dat aan een eenzijdige terugtrekking nadelen zijn verbonden. In de eerste plaats zullen de Palestijnen zeggen dat de terugtrekking niet ver genoeg gaat. Israël kan namelijk niet geheel terugkeren naar de grenzen van 1967, omdat die niet goed te verdedigen waren. De Palestijnen zullen na de aftocht daarom zeker geen vrede willen sluiten. In de tweede plaats zal een aantal Palestijnen zichzelf voorhouden dat ze de Israëliërs verdreven hebben. Dat zal meer geweld tegen de Israëliërs uitlokken. Evenwel: de nadelen wegen niet op tegen het voordeel van het behoud van Israël als democratische en Joodse staat.

De Arbeiderspartij spreekt al jarenlang van de noodzaak van separatie. Premier Ehud Barak, die de Palestijnen een staat aanbood, vond dat als het vredesproces zou mislukken, Israël zich binnen vier jaar diende af te scheiden van de Palestijnen. Ook zijn partijgenoot Chaim Ramon pleitte voor een unilaterale terugtrekking van Israël. Nieuw is nu dat steeds meer Likud-leden erover spreken.

Duidelijk is dat er in de rechter helft van het politieke spectrum van Israël een zware strijd zal ontstaan. De Joodse bewoners in de nederzettingen zullen zich verzetten tegen de ontmanteling van de geïsoleerde dorpjes. Zij zullen trachten de rechterkant van de Likud en de partijen die zich rechts van de Likud bevinden aan hun kant te krijgen. Waarschijnlijk is dat de twee meest rechtse partijen in de coalitie -de Nationale Religieuze Partij en de Nationale Unie- uit de regering zullen stappen. Sharon zal in dat geval aangewezen zijn op de hertoetreding van de Arbeiderspartij tot zijn coalitie. De Arbeiderspartij besloot in oktober 2002 uit de regering te stappen omdat ze vond dat Sharon in 2003 te veel geld wilde besteden aan de Joodse nederzettingen.