Chiracs televisietoespraak was een reactie op een vorige week verschenen rapport van een commissie die in opdracht van de regering de relatie tussen kerk en staat onderzocht. Daarin deed de commissie de aanbeveling het dragen van opzichtige religieuze symbolen zoals hoofddoekjes, keppeltjes en kettinkjes met kruisen op alle openbare scholen in Frankrijk te verbieden.

De president stelde de commissie van twintig wijzen in juli in na een aantal conflicten op scholen over het dragen van hoofddoekjes, die een verhit debat op gang brachten. Zo zijn meisjes al van school gestuurd omdat ze weigerden hun hoofddoekjes af te doen.

Op het stadhuis in Parijs ontstonden eerder moeilijkheden toen een stagiaire op de afdeling sociale zaken na haar vaste aanstelling ineens zwaargesluierd verscheen en mannen niet meer de hand wilde schudden. Daarom wil Chirac dat alle ambtenaren en werknemers in openbare diensten als de spoorwegen of de posterijen in de toekomst een code ondertekenen waarin ze afzien van welk opzichtig religieus kenmerk dan ook.

De commissie had ook voorgesteld op scholen een Joodse en een islamitische feestdag in te voeren. Jom Kippoer (Grote Verzoendag) en Id-al Fitr (het suikerfeest aan het eind van de ramadan) zouden vrije dagen moeten worden. De Joodse en de islamitische gemeenschap in Frankrijk zijn beide de grootste in hun soort in West-Europa.

Het voorstel over de extra feestdagen werd door Chirac verworpen. Hij zei dat de Franse scholen al veel vrije dagen hebben. Hij voegde er wel aan toe dat wat hem betreft een leerling best thuis mag blijven op zo’n belangrijke religieuze feestdag, mits de school daarvan vooraf op de hoogte is gesteld.

Chirac noemde de scheiding tussen kerk en staat uit 1905 „een van de grootste verworvenheden van de republiek.” Hij zei dat de secularisatie een „cruciale rol speelt in de sociale harmonie” van de multiculturele samenleving. Volgens Chirac zijn het Britse en het Nederlandse integratiemodel, waarbinnen etnische groeperingen voor een groot deel met behoud van hun eigen identiteit functioneren, geen optie. „Dat is in strijd met ons nationale erfgoed en zou de toekomst van ons land op het spel zetten. Frankrijk zou zijn ziel verliezen als we dat pad inslaan”, aldus Chirac, die er al jaren op hamert dat immigranten zich moeten aanpassen aan Franse gewoontes en gebruiken.

In een enquête die het dagblad Le Parisien onlangs publiceerde, zei 69 procent van de Fransen voorstander te zijn van een wet waarin het seculiere karakter van het onderwijs vastligt.

De eerste reacties van religieuze leiders -christenen, moslims en Joden- in Frankrijk zijn afwijzend. Zij vinden dat de scheiding tussen religie en staat goed was geregeld in de wet van 1905, en dat het voornemen van de president Frankrijk op een „antiklerikale en antireligieuze helling” brengt.

In Frankrijk wonen ongeveer 5 miljoen moslims, 8 procent van de bevolking. Het land herbergt daarmee de grootste islamitische gemeenschap van Europa.