Prof. Lennox is hoogleraar wiskunde en wetenschapsfilosofie aan de universiteit van Oxford. Hij is deze week op bezoek in Nederland op uitnodiging van het Veritas Forum. Recent verscheen er een Nederlandse vertaling van zijn boek ”God in het vizier. Waarom The New Atheists hun doel missen” (Ark Media, Amsterdam).

Lennox weet waar hij over praat. Hij debatteerde met fervente atheïsten zoals Richard Dawkins en Christopher Hitchens. In zijn boek constateert Lennox dat het debat over God de laatste jaren behoorlijk is verscherpt. „De New Atheists uit met name het Engelse taalgebied hebben een ongekend felle aanval op het bestaan van God geopend. Onder leiding van Dawkins wordt religie op alle mogelijke manieren in verband gebracht met onderdrukking, achterlijkheid, onvrijheid, geweld en hersenspoelerij. Er is maar één wens: religie zo snel mogelijk de wereld uithelpen.”

Lennox typeert de nieuwe atheïsten als mensen met een religieuze bekeringsijver. „Wat nieuw aan hen is, zijn niet hun argumenten, maar de toon. Ze zijn veel luidruchtiger en agressiever dan hun voorgangers. Ze zijn niet alleen atheïst, maar ánti-theïst, voor wie religie gevaarlijk gif is, oorzaak van alle negatieve zaken in de wereld. Hoewel er nu alweer een reactie is van de kant van de zogeheten ”nieuwe nieuwe atheïsten”: zij onderkennen ook positieve zaken in religie, als je God maar elimineert. Ze hebben zelfs hun eigen kerken, zoals in Londen.”

De Oxfordse hoogleraar constateert dat de nieuwe atheïsten een minderheid zijn, maar een minderheid die zich in het Westen stevig roert. „Ze stempelen de media en de universiteiten. Dawkins wordt door studenten nog steeds verslonden en verdient miljoenen met zijn boeken. Het probleem is dat de kerk hierop geen antwoorden heeft en geen wetenschappelijke training kent. Men is vaak te angstig en schaamt zich om in debat te gaan.”

Helpen debatten?

„Je móét ze voeren, anders ben je niet zichtbaar. Debatten zijn zwaar, dat geef ik toe, maar als we niet openlijk in gesprek gaan, lijkt het alsof we wat willen verbergen. Veelal horen we dat het geloof van christenen nergens op stoelt en geen bewijskracht heeft. De wetenschapsopvatting van de nieuwe atheïsten getuigt van een enghartige modernistische kijk op de waarheid: alleen wat door het verstand te vatten is, is waar. Dat God bestaat en dat Jezus is opgestaan is, is niet met de rede te vatten en dus onwaar.

Ze zien zichzelf als eminente en waardige afstammelingen van de verlichting, verkondigers van een nieuw tijdperk van de rede dat een einde maakt aan de duisternis van religieuze dwalingen en bijgeloof. Nieuwe atheïsten vinden het geloof blind, terwijl zij zelf blind zijn voor hun eigen geloofsvoorstellingen, namelijk dat de wereld rationeel is en de waarheid belangrijk is.”

Het nieuwe atheïsme reduceert alles in het universum tot ongeleide natuurlijke processen, aldus Lennox. „Qua kennisleer is hun atheïsme blind, antiwetenschappelijk en onsamenhangend. Ze leren een universum dat leeg en kil is, zonder enige zin en betekenis. Dawkins erkent dat zelf ook, maar, zo zegt hij, dat is nu eenmaal de realiteit. Maar, zo antwoordde ik hem: het is gewoon niet waar.”

God bewijzen, lukt dat?

„Nooit op een mathematische wijze, maar wel door redelijke gronden voor het geloof aan te dragen. We hebben een redelijke godsdienst. Paulus bewoog mensen met redenen tot het geloof. Er wordt vaak een oneigenlijke tegenstelling gemaakt tussen rede en openbaring. We vertrouwen op Gods openbaring en gebruiken de rede, dat wil zeggen: we vertrouwen niet op de laatste. De Geest werkt door mensen heen. Jezus zegt: Júllie zullen Mijn getuigen zijn.”

Onwil

Het is vaak niet duidelijk waarom fervente atheïsten niet willen geloven, aldus Lennox. „Voor de haat van Dawkins heb ik geen verklaring, bij Hitchens kan ik me er iets bij voorstellen omdat hij als oorlogscorrespondent veel religieus geweld heeft gezien. Maar je mag nooit oorzaken voor hun atheïsme aanwijzen tenzij ze die zelf aangeven. Van belang is dat we niet in het zwaard van de tegenstanders vallen en hen ook agressief bejegenen.

We moeten ons door waarheid en liefde laten leiden en hun niet het mes op de keel zetten. Wie liefde toont voor atheïsten, maakt een sterke indruk die niet ongezegend blijft. Ik krijg honderden brieven van mensen die tijdens debatten overtuigd worden en hun atheïsme opgeven. Uiteindelijk gaat het er niet om om het debat te winnen, maar dat de ogen van de mensen geopend worden, dat zij God zien en geloven. Daar bid ik ook altijd voor.”