Tijdlijn: basis Krimcrisis 4 maanden geleden gelegd
KIEV (ANP). De Krim staat op het punt zich af te scheiden van Oekraïne. Zondag mag de bevolking zich in een referendum uitspreken over de aansluiting bij Rusland of niet. De nakende afscheiding is het resultaat van een crisis die ongeveer 4 maanden geleden begon. Een beknopte chronologie:
21 november: Regering Oekraïne laat associatieverdrag met Europese Unie onverwachts vallen. Rusland is opgetogen over deze wending, maar de Oekraïense oppositie is woedend.
24 november: Massaal protest in straten van de hoofdstad Kiev. Betogers willen toenadering tot de Europese Unie, hervormingen en het aftreden van president Viktor Janoekovitsj die corrupt zou zijn.
22 januari: Eerste doden vallen bij protesten in de hoofdstad.
18 februari: Betogers en politie slaags nadat autoriteiten eerder honderden demonstranten hadden vrijgelaten. Door het geweld komen tientallen mensen om.
20 februari: Opnieuw gewelddadige botsingen. Sinds 18 februari zijn zeker 88 mensen gedood. De EU legt de in haar ogen verantwoordelijke Oekraïense machthebbers sancties op.
21 februari: Janoekovitsj en oppositieleiders tekenen na bemiddeling door EU-ministers een akkoord. Macht Janoekovitsj wordt ingeperkt en er komt een regering van nationale eenheid. Maar dezelfde dag nog vlucht Janoekovitsj uit Kiev, waar betogers nog altijd zijn aftreden eisen.
22 februari: Veel parlementariërs zijn overgelopen en een meerderheid stemt in met een procedure om Janoekovitsj af te zetten. Oppositieleider en oud-premier Joelia Timosjenko komt vrij.
23 februari: De net als parlementsvoorzitter aangestelde Aleksandr Toertsjinov, een medestander van Timosjenko, wordt interim-president.
26 februari: De vlam slaat in de pan op de Krim. Pro-Russische betogers raken slaags met Krimtataren en andere aanhangers van de nieuwe regering van Oekraïne. De nieuwe, pro-westerse machthebbers kunnen op weinig steun rekenen van de Russische en Russisch sprekende bevolking.
27 februari: Oekraïne heeft een nieuwe regering onder leiding van Arseni Jatsenjoek die bestaat uit oppositiepartijen. Van een eenheidsregering is geen sprake. Op de Krim wordt het parlement bezet door wat later blijkt Russische militairen. Sergej Arsjonov, die voor aansluiting met Rusland is, wordt aangesteld als premier van de Krim en er wordt een referendum over onafhankelijkheid aangekondigd.
28 februari: Meer Russische militairen vallen de Krim binnen en nemen strategische plekken als vliegvelden in.
1 maart: Oekraïne kondigt de mobilisatie van het leger aan.
2 maart: VS-minister John Kerry veroordeelt de Russische invasie op de Krim als een „ongelofelijke daad van agressie”. Ook andere leiders uiten hun grote zorgen.
3 maart: EU-ministers praten over sancties tegen Rusland. Rusland noemt de uitspraken van Kerry „onacceptabel”.
6 maart: De EU beslist tot sancties tegen Rusland. Regering van de Krim bepaalt dat referendum over aansluiting bij Rusland op 16 maart is.
11 maart: Het parlement wacht niet op het referendum en verklaart de Krim onafhankelijk van Oekraïne.
12 maart: De G7 waarschuwen Rusland voor annexatie van de Krim en dreigen met maatregelen. De EU wil snel het associatieverdrag met Kiev ondertekenen.
14 maart: voor de derde maal binnen 10 dagen overleggen de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken John Kerry zijn zijn Russische collega Sergej Lavrov over de Krim. Het overleg levert niets op.