Van de in totaal 141 parlementsleden zetten 42 -zes meer dan vereist- hun handtekening onder een document dat is aangeboden door vertegenwoordigers van de verschillende fracties in de Seimas. Daarin stellen zij onder andere dat de president een bedreiging vormde voor de nationale veiligheid, faalde in het binnenskamers houden van staatsgeheimen, onwettige activiteiten van zakenlieden beïnvloedde, en verwarring veroorzaakte binnen overheidsinstellingen.

Alle zes beschuldigingen die in het rapport worden geuit, achtten de opstellers ervan in strijd met de presidentiële eed. Begin deze maand kwam een parlementaire onderzoekscommissie tot een soortgelijke conclusie: „Gezien de bijzondere status van de president en zijn rol in de binnen- en buitenlandse politiek is er sprake van een bedreiging van de nationale veiligheid.” Dat rapport werd in het parlement met 75 stemmen aangenomen.

Voor Paksas, die van geen wijken wil weten, zijn de druiven zuur. Het jaar begon voor hem zo mooi. In januari werd de 47-jarige stuntvlieger tegen de verwachting in gekozen tot president van de republiek Litouwen. Een duidelijk politiek programma had hij niet, maar zijn populistische beloften aan de kiezers vielen bij veel Litouwers in goede aarde. Paksas’ vreugde zou echter van korte duur blijken.

De ”Paksas-gate”, zoals de affaire inmiddels wordt genoemd, begon eind oktober. Toen overhandigde het hoofd van de geheime dienst van Litouwen, Mercys Laurinkus, een parlementaire commissie een rapport waarin het kabinet van de president werd beschuldigd van corruptie en het hebben van banden met de georganiseerde misdaad. Twee personen in de directe omgeving van de president, spelen daarbij een hoofdrol.

De eerste is Jurijus Borisovas, de belangrijkste sponsor van de verkiezingscampagne van Paksas. De in Litouwen ingeburgerde Rus, die eens de naam Joeri Borisov droeg, stortte 300.000 euro in de partijkas van Paksas. In ruil daarvoor bood de president hem een hoge post bij de overheid aan. Dat zou althans blijken uit opgenomen telefoongesprekken, waarin Borisovas zegt dat Paksas hem tijdens de verkiezingscampagne bepaalde beloften heeft gedaan, die niet zijn nagekomen.

Extra vervelend voor Paksas is dat Borisovas eigenaar is van Avia Baltika, een luchtvaartmaartschappij in Kaunas, de tweede stad van het land. Deze onderneming wordt verdacht van betrokkenheid bij de illegale verkoop van gevechtshelikopters en ander militair materieel aan Sudan; wapentuig dat volgens westerse inlichtingendiensten afkomstig is uit Rusland.

Tijdens een huiszoeking in de villa van Borisovas en in de kantoren van zijn bedrijf vonden onderzoekers een plan met de codenaam ”Libelle”. Doel van dat plan was het destabiliseren van Litouwen om zo de overwinning van de Liberaal-Democratisch Partij van Paksas bij de parlementsverkiezingen van volgend jaar veilig te stellen. Dit plan zou het werk zijn van Almax, een firma in Moskou op het gebied van public relations, die voor Avia Baltika werkzaam is. Van Almax wordt aangenomen dat het samenwerkt met de Russische geheime dienst.

De andere sleutelfiguur in het schandaal is Remigijus Acas, de adviseur van de president op het gebied van nationale veiligheid, die inmiddels uit zijn functie is ontheven. Acas, van wie niet veel meer bekend is dan dat hij in het verleden „handelde in tractoronderdelen aan de grens met Wit-Rusland”, aldus een parlementslid, had niet alleen banden met Borisov, maar ook met Anzor Kikalichvili. De uit Georgië afkomstige Kikalichvili is een van de voormannen van de beruchte Russische maffiaorganisatie ”XXI Wek” (Eenentwintigse Eeuw).

Kikalichvili bezit in de hoofdstad Vilnius meerdere woningen. Een van zijn appartementen heeft hij ter beschikking gesteld aan de tandarts Renata Smailyte. Zij zou de spil vormen in ontmoetingen tussen onderwereldfiguren en hooggeplaatste personen binnen de Litouwse overheid. Smailyte staat op goede voet met Acas en Songalia, de baas van de grensbewaking. Een telefoontje van de tandarts naar het adres van laatstgenoemde zou al onvoldoende zijn geweest om illegale transporten van Kikalichvili en zijn kornuiten ongehinderd de grens te laten passeren.

Verder heeft de kliek rond Smailyte geprobeerd het ontslag te bewerkstelligen van de baas van de politie, Vytautas Grigaravicius, die als een lastpak werd gezien. Bovendien had Songalia zijn zinnen op diens betrekking gezet. Als dank voor het waarschuwen, afgelopen maart, van Paksas voor de contacten van diens veiligheidsadviseur had Laurinkus, die het zaak aan het rollen bracht, bijna zelf het veld moeten ruimen. De Seimas stak daar echter een stokje voor.

Paksas heeft alle aantijgingen ontkend. Het gaat volgens hem om een complot om hem ten val te brengen. Zijn verweer maakt weinig indruk. Temeer daar het Constitutioneel Hof onderzoek doet naar de wettigheid van een presidentieel decreet, die Borisovas de Litouwse nationaliteit bezorgde. Na de onafhankelijkheid werd alle Russen in Litouwen het Litouwse staatsburgerschap aangeboden, maar Borisovas bedankte daarvoor. Hij zou de Russische nationaliteit nodig hebben gehad om vorig jaar een helikopterfabriek in Sint-Petersburg te kunnen kopen. Normaal gesproken had hij vervolgens tien jaar moeten wachten om Litouwse staatsburger te kunnen worden, maar sinds april van dit jaar is Borisovas houder van een Litouws paspoort. Volgens sommigen het bewijs dat Paksas zich door Borisovas heeft laten omkopen.

Met deze affaire lijdt Litouwen bij de Europese Unie en de NAVO behoorlijk gezichtsverlies. Ingewijden menen echter dat juist de westerse inlichtingendiensten het schandaal naar buiten hebben gebracht. Door de Litouwse geheime dienst te tippen, zouden ze in de Baltische republiek schoon schip willen maken voordat het lid land daadwerkelijk lid wordt van de verdragsorganisatie. De president, die het buitenlandse beleid bepaalt, voorzitter is van de defensieraad en opperbevelhebber van de gewapende troepen, kan in de ogen van Brussel maar beter geen connecties hebben met een Russische maffiabaas.

De afzettingsprocedure tegen Paksas begint waarschijnlijk volgende week en kan een half jaar duren. Om de president daadwerkelijk naar huis te sturen, is de steun van 85 parlementariërs vereist. De kans dat de ex-Sovjetpiloot deze politieke vlucht overleeft, wordt met de dag kleiner. Als het aan de bevolking ligt, wordt het in ieder geval een harde landing: 57 procent vindt dat de president beter vandaag dan morgen kan opstappen.