Chodorkovski (50) kwam eind vorig jaar vrij, na ongeveer een decennium in een gevangenenkamp in de Noord-Russische regio Karelië. Hij zat gevangen voor belastingontduiking, fraude, verduistering en valsheid in geschrifte en raakte zijn vermogen grotendeels kwijt.

De zakenman was een van de zogeheten oligarchen, zakenmannen die een fortuin vergaarden door begin jaren 90 na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie staatsindustrieën over te nemen. Chodorkovski kreeg destijds het staatsoliebedrijf Yukos in handen.

Onder Vladimir Poetin, die in 1999 voor het eerst president werd, kwam justitie in actie tegen de oligarchen en raakten ze hun politieke macht kwijt. Enkele bondgenoten van Poetin bleven buiten schot, een aantal oligarchen vertrok naar het buitenland en anderen, onder wie Chodorkovski, werden vervolgd en veroordeeld. Yukos kwam weer in staatshanden.

Kremlincritici denken dat Chodorkovski het moest ontgelden omdat hij zich te veel met de politiek bemoeide. Hij gaf bijvoorbeeld financiële steun aan liberale oppositiepartijen.

Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM), dat zijn zaak beoordeelde, oordeelde vorig jaar echter dat er geen bewijs is voor de stelling dat de zaak politiek gemotiveerd was. Tegelijkertijd vond het hof dat Chodorkovski’s rechten zijn geschonden.