De ontwerpgrondwet voor de Europese Unie regelt hoe ’zwaar’ de lidstaten tellen als er gestemd moet worden over nieuwe Europese wetten. Voortaan telt de bevolkingsomvang mee. Voor Spanje en aanstaand lid Polen, die in het huidige systeem relatief gunstig zijn bedeeld, betekent dat een flinke inlevering van de macht. Zij zijn tegen dat voorstel en kunnen de hele grondwet blokkeren.

Toch wil de EU–voorzitter geen wijzigingen aanbrengen. Volgens Frattini is er simpelweg „geen ruime consensus" voor alternatieven die de afgelopen weken op tafel kwamen, zoals alles bij het oude laten, of het besluit jaren uitstellen.

Bovendien vindt hij dergelijke voorstellen een stap achteruit ten opzichte van de ontwerpgrondwet, waaraan een internationale werkgroep (de Europese Conventie) meer dan een jaar aan heeft gewerkt. „De tekst van de conventie is het minimum, lager gaan we niet", dreigde Frattini. Hij voegde eraan toe dat mocht er volgend jaar verder worden onderhandeld onder Iers voorzitterschap, Italië hetzelfde standpunt zal innemen.

Een ander heikel punt tijdens de top is de samenstelling van de Europese Commissie, het dagelijks bestuur van de EU. Veel landen willen dat ze ook in de toekomst een eigen commissaris mogen aanwijzen. In de ontwerpgrondwet wordt juist gesproken over een kleine Commissie. Frattini stelt voor de zaken nog even te houden zoals ze zijn. „Maar er moet een moment komen, die datum moeten we nu opschrijven, dat we overgaan op een beperkte en doeltreffende Commissie", zei hij.

Frattini zal dinsdagavond al een nieuw voorstel voor de grondwet presenteren. Op het meest heikele punt, dat van de stemmenweging, zal hij echter alleen met een beschrijving komen. Eventueel komt er ook alleen een beschrijving van de verschillende posities op het punt van de Commissie. Daarvoor komt donderdag pas een echt nieuw voorstel op tafel. De top van regeringsleiders begint vrijdagochtend.

Voor één omstreden punt zou er dinsdagavond al een oplossing moeten komen: de positie van de neutrale landen in de EU. Op het gebied van defensie wil Italië eigenlijk dat alle landen formeel toezeggen elkaar te hulp te schieten bij een buitenlandse inval. De vier neutrale EU–leden Oostenrijk, Zweden, Finland en Ierland vinden dit veel te ver gaan. Zij willen alleen dat zij „in principe elkaar zouden moeten helpen".

Minister Bot van Buitenlandse Zaken vindt dit „het uit elkaar halen van een kernstuk van de unie: de onderlinge solidariteit". Italië werkt nu aan een compromis dat „rekening houdt met de specifieke aard van de defensie van bepaalde landen".