Vandaag viert de netwerkorganisatie MVO Nederland in Utrecht in het bijzijn van koning Willem-Alexander haar tienjarig bestaan. Wat valt er te vieren? Zes vragen aan Jan van Wijngaarden, beleidsmaker internationaal mvo op het ministerie van Buitenlandse Zaken, en Godard Croon, coördinator MVO Nederland.

Wat is maatschappelijk verantwoord ondernemen?

Croon: „Bedrijven houden bij de productie, inkoop en ontwikkeling van producten en diensten rekening met de bekende drie p’s: people, planet en profit. Ze moeten een duurzame bijdrage leveren aan hun economische, ecologische en sociale omgeving.”

Van Wijngaarden: „Eigenlijk zou ondernemen altijd maatschappelijk verantwoord moeten zijn, net als dat sneeuw altijd wit is. Niet alleen in Nederland, ook over de grens behoren bedrijven het deugdelijk te doen.”

Wat is dan het deugdelijke?

Van Wijngaarden: „Wat fatsoen is, weet eigenlijk iedereen. Geen kinderarbeid, milieuovertredingen, wel inspraak voor arbeiders en verantwoorde werktijden in je bedrijf.

In schemerige situaties bieden de richtlijnen van de OESO, de Organisatie voor Europese Samen­werking en Ontwikkeling, houvast. Die gaan over mensenrechten, arbeidsverhoudingen, milieu, corruptiebestrijding, consumentenbelangen, technologie­overdracht, belastingbetaling en eerlijke concurrentie. Het Nationaal Contactpunt OESO-richtlijnen behandelt meldingen over bedrijven waarvan de melder vindt dat die in het buitenland niet binnen de lijntjes kleuren.”

Vijftien jaar geleden had niemand het over (internationaal) mvo. Nu wel.

Van Wijngaarden: „Door toegenomen globalisering verhuisden Nederlandse inkoop- en productie­processen (voor een deel) naar het buitenland, waardoor we te maken kregen met andere wet- en regelgeving, handhaving door de overheid en bedrijfscultuur.”

Croon: „Het brede publiek werd echt wakker geschud door de film van Al Gore over klimaat­verandering. Langs de zijlijn staan en toekijken was niet langer een optie.”

Wat merken consumenten van de mvo-inspanningen van bedrijven?

Croon: „In het winkelschap komen steeds meer eerlijke en ecologische producten met een keurmerk. Of je nu een reep chocola of een elektrisch apparaat koopt, er staat steeds vaker informatie bij over de arbeids­omstandigheden en de hoeveelheid CO2 die de productontwikkeling heeft gekost. Bedrijven worden transparanter over hun handelen. Ze moeten wel.”

Is dat de macht van de consument?

Croon: „Consumenten verdiepen zich vaker in het product en laten weten hoe ze erover denken. De eerste keer dat een bedrijf zijn beleid aanpaste naar aanleiding van de publieke opinie, was rond de Brent Spar, het boorplatform dat Shell wilde laten afzinken in zee. Protest had direct effect. Misstanden kunnen nu dankzij sociale media razendsnel worden verspreid en voor reputatieschade zorgen.”

Wat valt er vandaag te vieren?

Croon: „Duurzaamheid staat definitief op de kaart. Bedrijven kunnen niet meer om maatschappelijk verantwoord ondernemen heen; 70 procent van het midden- en kleinbedrijf was er in 2011 mee bezig. Bij misstanden tikken consumenten, zakelijke relaties of zelfs de overheid bedrijven op de vingers. Naast deze dreigende werking van reputatieschade zijn er ook talloze voorbeelden van bedrijven die offensief met mvo aan de slag gaan en zich kunnen onderscheiden dankzij duurzame innovaties en beter contact met relaties. Daar moeten we uiteindelijk heen.”