Dat schrijft Dick Allewijn, bestuursrechter bij de rechtbank in Den Haag en publicist, in de bundel ”Vertrouwen verdient. Verdiend vertrouwen. Visies op geschilbeslechting tussen overheid en burger”.

Alex Brenninkmeijer kreeg de bundel donderdagmiddag bij zijn afscheid als Nationale Ombudsman aangeboden.

„Als de overheid eenmaal de hakken tegenover de burger in het zand heeft gezet, is het nog niet zo eenvoudig om die er weer uit te krijgen”, stelt Allewijn.

Het is de overheid bij wet verboden om met haar burgers in conflict te zijn. Ze is verplicht burgers zonder vooringenomenheid te behandelen.

„Een bestuursorgaan dat toegeeft dat het met zijn burger in conflict is, en dat het eigenlijk van deze burger wil winnen, verzwakt op die manier zijn eigen positie”, stelt Allewijn. „Elke overheidsdienst die met burgers omgaat, kent burgers met wie de ambtenaren „het helemaal gehad” hebben. Lastige burgers krijgen een brief met de woorden: ”Als u zich niet bij ons besluit kunt neerleggen, staat het u vrij om in bezwaar te gaan”.”

Ambtenaren zouden volgens de bestuursrechter best iets toeschietelijker mogen zijn en moeten kijken hoe ze in overleg met de burger tot een oplossing kunnen komen.

Bestuursrechtjuristen zijn volgens Allewijn geneigd een bestuursrechtelijk conflict te zien als een strijd van een burger tegen een document (het bestuursbesluit) en niet als een strijd tussen de burger en zijn overheid.

Bovendien heeft de overheid, zelfs al is zij de tegenstander van de burger geworden, in feite veel minder last van het conflict dan de burger.

De emotionele en financiële schade van het geschil zijn voor de overheid lange tijd te overzien. Veel langer dan voor de burger.

Het zou volgens Allewijn interessant zijn om eens te onderzoeken hoeveel geld en menskracht de overheid besteedt aan inspanningen om van haar burgers te winnen. „Beleidsmakers en besluitvormers vinden het lastig om deze duistere, conflictueuze kant van het overheidsbestuur onder ogen te zien”, aldus Allewijn. „Reflectie op eigen handelen is meestal niet de sterkste kant van bureaucratisch gestructureerde organisaties.”