Jan Soldaat staat 200 jaar paraat
DEN HAAG (ANP). Voor één keer verovert de Koninklijke Landmacht Nederland zelf. Op 22 en 23 april trekt het leger Nederland in om met de bevolking zijn 200e verjaardag te vieren. Sinds 9 januari 1814 staat Jan Soldaat paraat om de landsgrenzen en de internationale belangen te verdedigen. Onder de hoede van de kersverse soevereine vorst van de Verenigde Nederlanden koning Willem I werd twee eeuwen geleden vormgegeven aan een georganiseerd leger.
Zijn nazaat koning Willem-Alexander en prinses Beatrix wonen woensdag in Den Haag festiviteiten bij die ter opluistering van de verjaardag worden gehouden. Geheel in de traditie inspecteert de vorst de defilerende eenheden en neemt de groet van de neigende vaandels in ontvangst. ’s Avonds is er een jubileumconcert door de Koninklijke Militaire Kapel. De commandant van de landmacht, luitenant-generaal Marc de Kruif, overhandigt Willem-Alexander het jubileumboek.
Feitelijk bestaat het Nederlandse grondleger al veel langer. Het zogenoemde Staatse Leger, de strijdmacht van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, ontstond in 1575. Daarmee was het leger een instrument voor de belangen van de welvarende noordelijke gewesten in de Gouden Eeuw. Nederland had aldus als één der eerste landen een georganiseerd leger, dat getraind ten strijde trok, onder meer tegen de Spanjaarden tijdens de Tachtigjarige Oorlog. Met de oprichting van de Bataafse Republiek in 1795 verdween het Staatse Leger.
Jan Soldaat stond niet alleen paraat, maar moest in zijn 200-jarig bestaan regelmatig naar zijn wapens grijpen om de nationale belangen te verdedigen. Het leger trok onder andere ten strijde tegen Napoleon, de opstandelingen in de Belgische Revolutie in 1830, het was actief in de Tweede Wereldoorlog, de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd, Nieuw-Guinea en in VN-verband onder meer in Libanon, Joegoslavië en Afghanistan.
De Tweede Wereldoorlog was al een keerpunt, maar het verdwijnen van het IJzeren Gordijn vanaf 1989 had waarschijnlijk nog meer invloed op zowel omvang als organisatie van de landmacht. In de jaren 60 van de vorige eeuw meldden zich jaarlijks 40.000 dienstplichtigen. De parate sterkte bedroeg tot de jaren 80 65.000 mensen. Maar door de politieke kentering in Oost-Europa veranderde alles razendsnel. De dienstplicht werd afgeschaft en wat - na grote bezuinigingen - nu resteert, is een efficiënt beroepsleger.
In samenwerking met Duitsland vormt Nederland tegenwoordig een legerkorps. In NAVO-verband worden de westerse belangen verdedigd en voor de Verenigde Naties worden frequent vredesoperaties uitgevoerd. Al die taken worden tegenwoordig uitgevoerd door ruim 21.000 mannen en vrouwen.