Dertig uur onderweg om ruim twee uur bij z’n soldaten in Irak te zijn. Een slimme verkiezingsstunt van president Bush? Of werkelijk een hart onder de riem van de zwaar belaste soldaten?

Hoe het ook zij, Bush deed het. Hij landde donderdag op Thanksgiving Day, de belangrijkste feestdag voor Amerikanen, midden in Irak. The Commander in Chief prikte een vorkje kalkoen met zijn landgenoten op de luchthaven van Bagdad. Duizenden kilometers van huis.

George W. Bush herhaalde min of meer de stunt van zijn vader. Die vloog in 1990 op Thanksgiving Day naar Saudi-Arabië. Daar lagen Amerikaanse troepen klaar om het door Irak bezette Koeweit binnen te trekken.

Misschien had zoon Bush zijn eerste bezoek aan Irak liever meer in stijl dan in stealth afgelegd. Nu moest hij in het geniep het land binnenkomen waarvan hij ruim een halfjaar geleden had gezegd dat de „voornaamste oorlogshandelingen” achter de rug waren. Sindsdien kwamen 185 Amerikaanse soldaten om het leven, tegen 114 tijdens de ’oorlog’. November is met 65 doden absoluut de bloedigste maand voor de Amerikanen.

In eigen land krijgt Bush steeds meer kritiek te verduren. De tegenslagen riepen om een oppepper. Dat weet Bush, dat weten zijn adviseurs. En daarom rees het idee om naar het hol van de leeuw af te reizen.

Bij de Secret Service, de zeer geheime dienst die dagelijks zorg draagt voor de veiligheid van de president, klapperden ongetwijfeld de oren. De president naar Irak? Waanzin. Zeker toen vorige week in Irak bijna een Airbus van het koeriersbedrijf DHL uit de lucht werd geschoten, kwam het plan onder druk te staan.

De president uit zijn eigen land smokkelen, dat gaat nog. Maar ongezien een ander land in met een enorme Boeing 747, dat valt niet mee. Het gebeurde dan ook met gedoofde lichten en alle zonneschermpjes voor de ramen naar beneden. Op de grond wist bijna niemand van de komst van het ”vliegende Witte Huis”.

Bijna was de operatie mislukt omdat een wakkere piloot van British Airways ergens onderweg het Amerikaanse toestel voorbij zag komen. Omdat het vliegtuig in radiostilte door het luchtruim zoefde was de vlucht officieel niet bekend. Het gebruikelijke call sign ”Air Force One” was niet in gebruik. Toen de Britse piloot informeerde, kreeg hij te horen dat hij zich waarschijnlijk had vergist.

Mocht het nieuws onderweg zijn uitgelekt dan was de Air Force One omgekeerd. Het moest absoluut zeker zijn dat het presidentiële vliegtuig op de luchthaven van Bagdad niet door terroristen werd opgewacht.

De dreiging voor de luchtvaart in Irak is evident. Het DHL-vrachttoestel werd vorige week beschoten met Russische SA-7-raketten. Begin november werd met dergelijk wapentuig, dat van de schouder kan worden afgevuurd, een Amerikaanse Chinookhelikopter neergehaald. Daarbij vielen zestien doden.

Toch zei Tom McInerney, een gepensioneerde luitenant-generaal van de Amerikaanse luchtmacht, in de krant USA Today dat de president risico’s nam maar dat de trip niet roekeloos was. „De Air Force One kan dreigingen aan”, zei hij.

Volgens McInerney heeft het toestel een van de modernste defensiesystemen aan boord. Zo kunnen flares hittezoekende raketten afleiden van de motoren. Infrarode signalen kunnen inkomende raketten misleiden. Dit is het zogenaamde Britening, een systeem dat de zoekers van luchtdoelraketten aanpakt met een gericht infrarood stoorsignaal. Het ”simpele brein van het wapen” wordt daardoor afgeleid naar een niet-bestaand doel.

Er zijn twee operationele Air Force One-toestellen in gebruik, beide van het type Boeing 747-200. Elk toestel biedt plaats aan ongeveer 70 passagiers (gasten, geheime dienst, pers en medewerkers van de president). Het toestel kan de halve wereld over vliegen zonder bij te tanken. De piloten zijn militairen van de 89th Presidential Airlift Group, gestationeerd op Andrews Air Force Base in Maryland.

Volgens experts vormen laagvliegende helikopters in Irak een makkelijker doel dan vliegtuigen. Grote toestellen kunnen een aanslag met een raket overleven. Rich King, een gepensioneerde F-16-piloot, zei tegen USA Today dat hij verrast was over Bush’ trip. Maar door ’s nachts te arriveren in een goed beschermd vliegtuig nam hij „minimale risico’s.”