Buitenland

Rechtsbasis Chinese veiligheidszone erg vaag

DEN HAAG (ANP). De ADIZ (Luchtverdedigingsidentificatiezone) die China boven de Oost-Chinese Zee heeft ingericht, heeft een onduidelijke volkenrechtelijke status. Het inrichten van ADIZ is niet uitdrukkelijk toegestaan, maar ook niet uitdrukkelijk verboden. Voor zover bekend is er ook geen jurisprudentie over.

29 November 2013 15:10Gewijzigd op 15 November 2020 07:22

China beroept zich bij het inrichten van de ADIZ op het handvest van de Verenigde Naties en op de statenpraktijk. In het handvest is het recht op zelfverdediging vastgelegd. Toepassing van dit beginsel staat in dit geval op een zwakke basis omdat China niet direct wordt aangevallen. Maar het concept van de preventieve zelfverdediging is eerder al gebruikt door de Verenigde Staten.

Statenpraktijk is een ander belangrijk beginsel van het volkenrecht. Als staten iets doen en claimen dat hun handelen legaal is en dat niet tegensproken wordt door andere staten, dan ontstaat internationaal gewoonterecht. Hoe vaak iets moet gebeuren om gewoonterecht te worden, is nergens vastgelegd. De Chinezen claimen dat in meer als 20 landen eerder een ADIZ is ingesteld. De Amerikanen deden dat voor het eerst na de Japanse aanval op Pearl Harbor in 1941. In de Oost-Chinese Zee hebben Japan en Zuid-Korea trouwens al eerder hun eigen ADIZ ingesteld.

ADIZ kunnen echter ook worden beschouwd als schending van het beginsel van caelum liberum (vrije hemel). Dat is in 1919 op een conferentie in Parijs afgeleid van het eeuwenoude beginsel van de vrije scheepvaart. Volgens de Amerikaanse emeritus hoogleraar luchtrecht Michael Milde hebben staten zich er vaak tegen verzet dat te veel regels worden gemaakt voor het gebruik van hun miltaire vliegtuigen, mede uit overwegingen van soevereiniteit en prestige.

Verder geldt in het internationaal recht het Lotus-beginsel dat het Permanente Hof van Internationale Justitie in Den Haag in 1927 vaststelde: staten mogen alles doen wat niet verboden is en hebben daarvoor geen uitdrukkelijke permissie nodig.

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer