Lessing ontving in 2007 als 11e vrouw de Nobelprijs voor Literatuur. De jury noemde haar „een heldendichteres van de vrouwelijke ervaring die met scepsis, vuur en visionaire kracht een verdeelde beschaving onder de microscoop heeft gelegd”. Een half jaar later noemde ze het winnen van de prijs een ramp, omdat ze door alle media-aandacht niet meer aan schrijven toekwam.

Lessing was een kind van het Britse koloniale rijk. Zij was op 22 oktober 1919 als Doris May Tayler geboren in het toenmalige Perzië (het huidige Iran), waar haar vader bankmedewerker was. Toen ze 5 was, koos het gezin voor het harde boerenbestaan in Rhodesië (thans Zimbabwe).

Lessing trouwde als 19-jarige met een koloniale ambtenaar met wie ze twee kinderen kreeg. Ze verliet haar gezin in 1943 en trouwde twee jaar later met de Duits-Joodse marxist Gottfried Lessing. Aan die relatie kwam in 1949 een einde.

Doris Lessing ging naar Londen. Van 1952 tot 1956 was ze lid van de Britse Communistische Partij. Ze verliet die partij uit teleurstelling over de inval van het Sovjetleger in Hongarije. Haar ervaringen in de koloniale tijd en als vrouw in een mannenmaatschappij staan centraal in haar werk. Haar eerste roman The Grass is Singing uit 1950 gaat over een blanke boer en zijn vrouw en hun zwarte knecht.

Het einde van haar huwelijk en haar breuk met de politiek verwerkte ze in The Golden Notebook (1962), waarin een vrouwelijke auteur door middel van haar werk tracht in het reine te komen met het leven. Het werd een lijfboek voor feministen, vooral door de openhartige beschrijvingen over vrouwelijke seksualiteit.