Dat maakten Europees president Herman Van Rompuy en andere Europese leiders in de nacht van donderdag op vrijdag bekend na de eerste dag van hun tweedaagse top in Brussel.

Minister-president Mark Rutte zei het initiatief van de Fransen en Duitsers te verwelkomen. „Ik ga dit eerst bespreken met de collega’s in Den Haag, maar ik kijk er uiteraard wel heel positief naar. Omdat het ook een manier is om op een positieve manier, toekomstgericht, dit probleem op te lossen dat we op dit moment hebben met de Amerikanen.”

De Fransen en Duitsers gaan onder meer praten over hoe geheime diensten gegevens verzamelen en wat ermee kan gebeuren. Verzamelen van informatie is een taak van democratische landen, bijvoorbeeld in de strijd tegen terrorisme, aldus Rutte. „En daar kunnen we ook niet zonder, maar wat hier gebeurt leidt tot grote bezorgdheid.”

Volgens de premier is er sprake van een deuk in het vertrouwen, die hersteld moet worden omdat de VS een te belangrijke bondgenoot zijn, aldus Rutte.

Met het initiatief reageren Berlijn en Parijs op het uitdijende schandaal rond afluisterpraktijken door onder meer de Amerikaanse geheime dienst NSA, waarvan ook Merkel zelf het slachtoffer lijkt te zijn geweest. Merkel benadrukte dat wantrouwen samenwerking moeilijker maakt. Ze stelde dat er een fundamentele verandering nodig is. Van Rompuy noemde „wederzijds respect en vertrouwen” wezenlijk voor een partnerschap.