Indonesië is belangrijk voor de nieuwe Australische premier Tony Abbott. Zijn eerste buitenlandse bezoek bracht hij daarom aan Jakarta. Het gesprek met president Yudhoyono werd overschaduwd door een bootramp voor de kust van Java waarbij vorige week zeker 39 asielzoekers verdronken. De vluchtelingen waren op weg naar Australië.

Volgens de VN zijn in de eerste acht maanden van dit jaar bijna 9000 asielzoekers Indonesië binnengekomen. De meesten zijn afkomstig uit Afghanistan, Iran, Birma en Sri Lanka. De afgelopen twaalf maanden arriveerden er zeker 400 boten met asielzoekers in Australië. Sinds 2007 kwamen 45.000 vluchtelingen in het land aan.

Abbott en Yudhoyono spraken maandag twee uur over de problemen. Maar Abbott besloot niet op zijn strepen te gaan staan en te kiezen voor een goede relatie met Yudhoyono. De Australische oppositie beschuldigt Abbott ervan terug te komen op zijn voornemen om boten met asielzoekers naar Indonesië terug te sturen.

President Yudhoyono is intussen akkoord met nadere gesprekken tussen de twee landen. Maandag verklaarde hij dat beide landen het slachtoffer zijn van mensensmokkelaars.

Het politiek geladen debat in Australië tussen de conservatieve partijen en Labor heeft ook Indonesië niet onberoerd gelaten. In juli waarschuwde Yudhoyono al tegen eenzijdige acties van Australiërs. In de Australische hoofdstad Canberra wil men boten met vluchtelingen terugsturen naar het land van herkomst. Meestal is dat Indonesië. Yud­hoyono streeft naar oplossingen voor de constante uitstroom. Zo heeft hij het voor Iraanse vluchtelingen moeilijker gemaakt Indonesië binnen te komen.

Abbotts voorganger Kevin Rudd presenteerde eerder dit jaar 
–zonder enig overleg met Jakarta– een plan om alle vluchtelingen naar Papoea-Nieuw-Guinea te sturen. En sinds het Australische besluit om de export van vee naar Indonesië te verbieden, heerst daar enorm wantrouwen tegen de Australiërs. Premier Abbott gaf ruiterlijk toe dat „er tijden waren, sorry dat ik het moet zeggen, dat Australië uw geduld op de proef moet hebben gesteld.”

Indonesië blijft reserves houden bij de Australische bedoelingen. Nog steeds leeft er in de eilandenrepubliek een diepgeworteld gevoel dat Australië Jakarta heeft verraden door in 1999 vredestroepen te sturen naar de toenmalige Indonesische provincie Oost-Timor, die uiteindelijk onafhankelijk werd. Abbott heeft er dan ook bij zijn Indonesische collega’s op gehamerd dat hij respect heeft voor de soevereiniteit van Indonesië. Tegelijkertijd is Indonesië regelmatig in verlegenheid gebracht door ooggetuigenverslagen dat Indonesische militairen betrokken waren bij de mensensmokkel. Ook overlevenden van de bootramp van vorige week spraken over hulp van Indonesische soldaten voordat ze vertrokken.