Analyse: IPCC-rapport toont aan dat klimaat niet maakbaar is
STOCKHOLM. Opnieuw wijst het VN-klimaatpanel IPCC naar de mens als meest verantwoordelijk voor de opwarming van de aarde. Dat volgt uit de gebruikte computermodellen. Het klimaat houdt zich echter niet altijd aan de modellen: klimaatwetenschap is geen wiskunde.
Het vijfde klimaatrapport dat vrijdag is gepresenteerd, wijst met een zekerheid van 95 procent de mens aan als schuldige van de opwarming van de aarde sinds de jaren vijftig. Daarbij legt het IPCC terecht de vinger. De mens is daardoor verantwoordelijk voor de opwarming van de atmosfeer en oceanen, de stijgende zeespiegel, smeltende gletsjers en ijskappen en andere extreme verschuivingen in het klimaat.
De betrokken wetenschappers zijn zekerder van hun zaak dan in 2007, toen het rapport een zekerheidspercentage vermeldde van 90. Het klimaat is volgens hen beter voorspelbaar doordat de wetenschappers meer metingen kunnen doen en over betere computermodellen beschikken. De uitkomsten daarvan moeten de mensheid bewegen de uitstoot van broeikasgassen te verlagen.
Hoewel het IPCC zich niet eerder zo duidelijk heeft uitgesproken over de oorzaken van klimaatverandering, blijven een aantal serieuze vragen onbeantwoord. Zwakste schakel in de keten zijn de gebruikte modellen. Deze blijken onvoldoende in staat de toekomst te voorspellen. Klimaatmodellen maken gebruik van de chaostheorie: kleine veranderingen in het klimaat worden doorgerekend, waardoor het langetermijneffect van de wijziging kan worden ingeschat.
Maar deze benadering schoot tekort om de stagnatie in de wereldwijde temperatuurstijging van de afgelopen vijftien jaar te voorspellen. Daardoor is het panel nu genoodzaakt in het rapport de temperatuurstijging tot 2100 met 1,5 graad naar beneden bij te stellen. Maar wie weet of het klimaatpanel deze over vijftienjaar misschien weer met 1,5 graden naar boven moet bijstellen?
De wetenschappers wijten de huidige afvlakkende opwarming aan een combinatie van effecten. Onder meer de oceanen zouden meer warmte kunnen opnemen dan gedacht. Ook blijkt de zonnecyclus van meer invloed op het klimaat. Verder kunnen stofwolken uit vulkanen het zonlicht tegenhouden.
Verder meldt het IPCC dat de ijskappen van Groenland en Antarctica de laatste veertig jaar versneld aan massa hebben verloren. Het panel zag zich daardoor genoodzaakt om de zeespiegelstijging hoger in te schatten. Deze wordt naar verwachting 26 tot 82 centimeter in 2100, tegen 18 tot 59 centimeter die in het rapport van 2007 waren vermeld.
Maar hoe zit het met het feit dat de Noordpoolkap afgelopen zomer 60 procent groter is gebleven dan in de zomer van 2012? Wat betekent de verwachting van het Amerikaanse National Snow and Ice Data Center dat de afsmelt van de Noordpool gedurende de zomermaanden de komende vijftien jaar drastisch zal afnemen? Moet het IPCC de zeespiegelstijging in het volgende rapport vervolgens weer naar beneden bijstellen? Dergelijke onverwachte gebeurtenissen nuanceren de waarde van de overigens zeer geavanceerde modellen. En dus ook van dit rapport, op basis waarvan de onderhandelingen over een nieuw klimaatverdrag zullen plaatshebben. Het klimaat blijkt minder maakbaar dan gedacht.
