Al-Quds al-Arabi, een in Londen verschijnende krant, zei een e-mail te hebben ontvangen van de Abu Hafs al-Masri Brigades, die een onderdeel van al-Qaida zouden vormen. Deze organisatie zegt de aanslagen te hebben gepleegd omdat er in de synagogen vijf agenten zaten van de Mossad, de Israëlische geheime dienst.

Het eveneens in Londen verschijnende weekblad al-Majalla kreeg een e-mail van Abu Mohammed al-Ablaj, die volgens de Amerikaanse inlichtingendiensten banden heeft met Osama bin Laden. Al-Ablaj heeft eerder namens al-Qaida de verantwoordelijkheid opgeëist voor de aanslag in de Saudische hoofdstad Riyad van ruim een week geleden.

Hoofdredacteur Abdel Bari Atwan van al-Quds al-Arabi zei de afgelopen maanden zeker drie vergelijkbare e-mails van de al-Masri Brigades te hebben gekregen. De organisatie heeft in augustus ook de aanslag op het hoofdkwartier van de Verenigde Naties in Bagdad geclaimd. Bronnen bij de Amerikaanse inlichtingendiensten zeiden destijds niet te weten hoeveel geloof ze aan de claim moesten hechten.

Het is niet zeker of de organisatie inderdaad banden heeft met al-Qaida en of zij zelfs maar bestaat. De organisatie ontleent haar naam aan de ”nom de guerre” van Mohammed Atef, een luitenant van Bin Laden die in november 2001 omkwam bij een Amerikaanse luchtaanval in Afghanistan.

De Turkse premier Recep Tayyip Erdogan legde zaterdag al een duidelijke link met het internationale terrorisme. „Ik geloof dat dit incident de nationale dimensie is ontstegen en reikt tot in de internationale dimensie”, zei hij.

Er zou bij de Turkse inlichtingendienst informatie zijn binnengekomen dat al-Qaida aanslagen in Turkije voorbereidde. Het Turkse dagblad Radikal meldde dat de Israëlische inlichtingendienst Mossad de Turkse collega’s tweemaal had gewaarschuwd voor op handen zijnde aanslagen op synagogen in Turkije. De eerste waarschuwing kwam in april en betrof plannen van al-Qaida voor aanslagen op de Neve Shalom-synagoge en andere synagogen, alsmede op Amerikaanse, Britse en Israëlische consulaten in Turkije. De tweede waarschuwing dateert van september, toen de Mossad meldde dat al-Qaida aanslagen voorbereidde op Israëlische en Amerikaanse burgers in Turkije, aldus Radikal.

De aanslagen werden kort na elkaar op ongeveer 5 kilometer afstand van elkaar gepleegd op een moment dat de synagogen vol zaten met mensen die de sabbat vierden. In de Neve Shalom werd ook nog een bar mitswa gevierd. De meeste slachtoffers zijn echter niet-Joodse Turken, mensen die op het moment van de explosies toevallig voorbij liepen. Nadat forensische experts de uiteengereten lichamen grondig hadden onderzocht, werd het dodental zondag gesteld op 23. Van de 303 gewonden lagen er zondagmiddag nog 71 in het ziekenhuis.

De Israëlische minister van Buitenlandse Zaken, Silvan Shalom, is naar Istanbul gevlogen om de Joodse gemeenschap in de stad een hart onder de riem te steken. Israël heeft ook deskundigen naar Turkije gestuurd om te helpen bij het onderzoek.

Het seculiere islamitische Turkije, lid van de NAVO en bondgenoot van de Verenigde Staten, onderhoudt goede banden met Israël. Het erkende de Joodse staat meteen na zijn oprichting in 1948. In het recente verleden hebben de landen verscheidene gezamenlijke militaire oefeningen gehouden.